تفسیر آیات قیام و زندگی عبرت آموز حضرت موسی علیه السلام صفحه 101

ص:118

(کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ) : هر روز و هر زمان خدا در شأن و کاری است، چنین نیست که خدا بیکار باشد خدا بر عالم تصرف دارد و به هرحال خداوند قدرت دارد که اسبابی بیاورد بر خلاف آنچه که ما پیش بینی می کردیم و این مایه امیدواری ماست، آن وقتی که به نظرمان اوضاع خیلی بد می آید ولی چون مشیت بدست خداست ممکن است بر عکس تصور ما اوضاع خوب شود. به قول حافظ:

شهر خالی است زعشاق مگر از طرفی دستی از غیب برون آید وکاری بکند

گرچه بر حسب ظاهر شهر از اهل معنی خالی است و لی ناامید نیستیم از آنجائی که خداوند در عالم تصرف دارد و می تواند قضایا را برخلاف آنچه که ما پیش بینی می کنیم پیش بیاورد، ما چون احاطه نداریم بر طبق یک اسبابی قضاوت می کنیم ولی از یک راهی که ما به آن علم نداشتیم وسیله ای پیش می آید و خلاف توقع ما واقع می شود. و آن گاه این پیش آمد غیر منتظره برای اشخاص نا امید موجب امیدواری است و برای اشخاص متکبر و مغرور مانند فرعون که به سلطنت خود مغرورند، باید درس عبرت باشد گرچه عبرت نمی گیرند ولی باید به آنها تفهیم کرد که کار بدست خداست و ممکن است عکس آنچه آنها وسائلش را فراهم می کنند واقع شود به قول ملای رومی:

از سبب سازیش من سودائیم وزسبب سوزیش سوفسطائیم(1)

عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد

انسان بهت زده می شود که چه جور خداوند سبب می سازد. این ها امدادهای غیبی خداوند است غیبی یعنی: یک اسبابی که از نظر ماغایب است و به دید