- مقدمه پژوهشکده 1
- زندگینامه 3
- مبارزات سیاسی و اجتماعی 7
- فصل اول 9
- اشاره 9
- اشاره 11
- درس اول 11
- قصه های قرآن، عبرتِ خردمندان 12
- عبرت در کلام حضرت علی علیه السلام 13
- سرگذشت پیامبران تقویت دلها 16
- غرور و غلبه ی هوای نفس 18
- خودداری از غیبت و عیب جوئی دیگران 19
- حفظ حیثیت نهادهای انقلابی 22
- پیدایش بنی اسرائیل 23
- درس دوم 23
- اشاره 23
- تولّد حضرت موسی علیه السلام 24
- داستان حضرت موسی علیه السلام 25
- تبعیض و گروه بندی 26
- ایجاد تفرقه 26
- فرق تفاوت و تبعیض 27
- برتری جوئی فرعون و استضعاف مردم 29
- اِفساد، به هم زدن نظم جامعه 30
- قدر ناشناسی دنیا 32
- پیروزی مستضعفان 33
- اشاره 35
- فصل دوم 35
- اشاره 37
- اراده خداوند، حاکمیت مستضعفان 37
- درس سوم 37
- قوای مشترک انسان و حیوان 39
- وجدان (نفس سرزنش گر) 41
- غلبه ی معنویات 42
- غلبه معنویات بر جسمانیت 45
- اشاره 45
- درس چهارم 45
- غلبه طالوت بر لشگر جالوت 46
- برتری فکر مطلق بر فکر شخصی 50
- عملی شدن تدریجی وعده ی حق 51
- درس پنجم 55
- اشاره 55
- زمین ارث صالحان 55
- خوبیها اثر انبیاء 57
- قانون واحد ملاک امت واحد 58
- خداوند دلها را آماده پذیرش حق می کند 59
- غلبه دین توحیدی و قانون الهی 63
- درس ششم 63
- اشاره 63
- ضرب المثل برای بهانه های بنی اسرائیلی 67
- تفاوت انبیاء و مخترعان 68
- نقش انبیاء بذر افشانی خوبی ها 68
- علم، ویژه ی انسان 73
- درس هفتم 73
- اشاره 73
- گفت و گوی گربه و پلنگ 74
- غرائز نامنتهای انسان و پوشش دینی و عدالت خواهی 75
- اقسام وحدت (حقیقی، اعتباری، صناعی و فرهنگی) 76
- وحدت فرهنگی جامعه ی اسلامی 77
- ملاک برتری و فضیلت در اسلام 78
- تقوا ملاک برتری 79
- بینش صحیح ملاک امتیاز جامعه ها 80
- قانون خوب کدام است ؟ 81
- درس هشتم 83
- وحدت فرهنگی، وحدت جامعه اسلامی 83
- اشاره 83
- عقیده صحیح ملاک امت برتر 84
- توحید دعوت جهانی پیامبر 86
- پیروزی حق بر باطل و هماهنگی دستگاه هستی باحق 88
- وجدان، قاضی عادل 90
- اشاره 91
- فصل سوم 91
- درس نهم 93
- اشاره 93
- به فرزندی گرفتن موسی علیه السلام 93
- داستان موسی نمونه ای از امداداهای غیبی 98
- جهان اسباب و مسببّات 99
- عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد 101
- درس دهم 103
- بازگشت موسی علیه السلام به آغوش مادر 103
- اشاره 103
- آفت غرور و رفیق مغرور 105
- اراده ی خداوند و امدادهای غیبی 107
- فصل چهارم 109
- اشاره 109
- درس یازدهم 111
- اشاره 111
- مقام علم و فرمانروائی موسی علیه السلام 111
- بازگشت نتیجه ی اعمال 112
- مقام نبوت پاداش زحمات حضرت موسی علیه السلام 114
- علم تعبیر خواب پاداش تقوای ابن سیرین و موسی علیه السلام 115
- جزای خودداری از انفاق 117
- اشاره 121
- درس دوازدهم 121
- توحید حضرت موسی علیه السلام قبل از نبوت 121
- درگیری حضرت موسی علیه السلام با ظلم و تجاوز 122
- قصّه ی دعوا (چنگ بهم زدن و پنهان شدن خوبیها و زیبائیها) 124
- توحید پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم قبل از نبوت 125
- ارزش ایمان علی علیه السلام در کودکی 126
- فصل پنجم 131
- اشاره 131
- اشاره 133
- درس سیزدهم 133
- علامت اول ظالم، ظلم به مافوق 134
- نشانه های ظالم در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام 134
- علامت دوّم ظالم، اهانت و برتری به زیردستان 135
- علامت سوّم ظالم، کمک به ظلم 136
- درخواست استفاده از نعمت در راه خدا 136
- کمک خواستن سبطی و فاش شدن قتل مرد فرعونی 137
- توسل به خدا، جلالت اولیاءالله 139
- ورود حضرت موسی علیه السلام به مدین و آشنائی با حضرت شعیب علیه السلام 140
- آب کشیدن حضرت موسی علیه السلام و عفت دختران شعیب 141
- نیرومند و امانت داری دو ویژگی موسی علیه السلام 143
- پیشنهاد ازدواج به حضرت موسی علیه السلام 143
- درس چهاردهم 145
- ربوبیت خداوند و مقام پیامبری حضرت موسی علیه السلام 145
- اشاره 145
- دو معجزه حضرت موسی علیه السلام 148
- معجزه چیست و دلیل آن کدام است ؟ 149
- خداوند قادر بر ممکنات است 150
- تولّد حضرت عیسی علیه السلام 151
- در س پانزدهم 155
- اشاره 155
- انبیاء برای چه مطالبی معجزه می آورند؟ 156
- چرا انبیاء معجزه می آورند؟ 156
- امامت و نبّوت از مراتب کمال بشریت 161
- هر بشری نمی تواند پیامبر باشد 162
- مأموریت موسی علیه السلام و درخواست وزیر 165
- اشاره 165
- درس شانزدهم 165
- گفتگوی موسی و فرعون 167
- معرفی خداوندتوسط موسی علیه السلام 169
- عقل محدود به ذات نامحدود پی نمی برد 170
- امتیاز انسان از موجودات 171
- مأموریت حضرت موسی علیه السلام 175
- درس هفدهم 175
- اشاره 175
- زمامداران فاسد منشاء فساد جامعه 176
- تقصیر مستضعفان 177
- خود داری از خشونت در تربیت 179
- مبارزه با فرعون و نجات بنی اسرائیل 180
- بت پرستی بنی اسرائیل و ادعای خدائی فرعون 181
- فلسفه ی تکرار سرگذشت های قرآن 187
- درس هیجدهم 187
- اشاره 187
- نبوت مقام عالی بشریت 188
- مخالفت فرعون با حضرت موسی علیه السلام 190
- وعده حضرت موسی با فرعون 191
- خیرخواهی صفت خوب انبیاء 192
- احترام ساحران به حضرت موسی علیه السلام 194
- سحر در قوّه ی خیال 195
- مقابله علی علیه السلام با عمرو بن عبدود در جنگ احزاب 196
- اشاره 199
- جمع کردن ساحران 199
- درس نوزدهم 199
- قضاوت درباره ی خوبی و بدی اعمال و اشخاص فقط با خداست 201
- درس بیستم 205
- تهمت ساحر و کذّاب به حضرت موسی علیه السلام 205
- اشاره 205
- مؤمن آل فرعون 207
- درس بیست و یکم 213
- برتری جوئی فرعون 213
- اشاره 213
- جهالت و بی خبری عامل سلطه 215
- استجابت دعای حضرت موسی علیه السلام 219
- اشاره 219
- درس بیست و دوم 219
- تاج و تخت سلاطین از اشک چشم یتیمان 220
- فقر و تهی دستی نباید عامل تحقیر شود 223
- ارزش انسان به علم و معنویت 224
- توجه و عنایت به فقر 224
- اشاره 227
- فصل ششم 227
- عمل صالح و تقوا عامل تقرب بیشتر به خدا 229
- درس بیست و سوم 229
- حکومت و فرمانروائی ذاتی مخصوص خداوند 230
- فرمانروائی و حکومت خداوند در پرتو مالکیت حقیقی 230
- اعطاء سمت فرمانروائی به پیامبران توسط خداوند 231
- مقام و منزلت ما نزد خداوند 233
- انتخاب طالوت به فرماندهی و بهانه ی بنی اسرائیل 235
- اشاره 235
- درس بیست و چهارم 235
- حکومت تنظیم اراده ها است 237
- جهات پنج گانه محدودیت خواسته ها و آزادی 239
- درس بیست و پنجم 243
- حکومت و آزادی 243
- محدودیت از ناحیه جامعه 244
- آینده نگری محدود کننده ی آزادی مطلق 245
- نظارت خداوند عامل محدودیت آزادی انسان 246
- حکومت عادله ناظر بر اراده ی جامعه 249
- درس بیست و ششم 249
- گوش و دل سپردن به موعظه 252
- اشاره 255
- درس بیست هفتم 255
- ادب، زمینه ی هدایت ساحران 255
- وحی نوعی تفهیم است 256
- ساحران در مقابل عظمت حق به سجده افتادند 257
- چند نکته اخلاقی 258
- داستان بشر حافی 259
- توبه فضیل بن ایاز 259
- قضاوت خوبی و بدی اشخاص با خدا است 260
- کارهای قبلی ها را خراب جلوه ندهیم 261
- درس بیست و هشتم 263
- سحر و خطای باصره 263
- اشاره 263
- ترس موسی از غلبه جاهلان و دولت گمراهی 265
- شکست و پیروزی صحنه های امتحان 266
- بی حقیقت رسوا خواهد شد 269
- موعظه: کار امروز را به فردا نینداز 270
- درس بیست و نهم 273
- ایمان ساحران و تهدید فرعون 273
- 1 - ظاهر اشخاص ملاک خوبی و بدی نیست 274
- نکات اخلاقی: 274
- 2 - ساحران فرعون و جرقّه معرفت 275
- 3 - هر چیز به جنس خود تمایل دارد 276
- 4 - راه تسلیم و معرفت الهی 278
- معنای اسلام و تسلیم 281
- اشاره 281
- درس سی ام 281
- فلسفه و روحیه ی خوش بینی 283
- تسلیم و رضا 284
- مردن از بین رفتن نیست 285
- حاشیه نشین ها و مشاوران حکومت 287
- درس سی و یکم 287
- هدایت ساحران 289
- به کارگیری نعمت در کمک به مظلوم 290
- توجیهِ ظلم، منطق دستگاه ظالم 291
- اشاره 295
- درس سی و دوم 295
- انواع مالکیّت 295
- زندگی اجتماعی چیست ؟ 296
- افزایش احتیاجات در پرتو پیشرفت علم 297
- اجتماعی بودن انسان 298
- کِبر و کوچک شمردن گناهان 299
- شکایت بنی اسرائیل و دستور موسی علیه السلام به صبر 303
- درس سی و سوم 303
- خوف و فتنه فرعون 304
- جنگ تا رفع فتنه یعنی چه ؟ 305
- جنگ تا رفع فتنه یعنی رفع موانع خداپرستی نه کشور گشائی 306
- توکل برخدا نه به اسباب ظاهری 308
- توکل حضرت موسی علیه السلام 310
- فصل هفتم 313
- اشاره 313
- اشاره 315
- درس سی و چهارم 315
- گرفتاریها، درس عبرت برای بنی اسرائیل 315
- فال بد به آمدن پیامبر 316
- سرنوشت بد انسان به دست خود اوست 317
- چرا دین اکراه بردار نیست ؟ 321
- گفتگوی گرگ و بره 321
- توکل قوم موسی علیه السلام 323
- اشاره 323
- درس سی و پنجم 323
- آزمایش الهی چیست ؟ 324
- به بندگان خدا به کوچکی نگاه نکن 325
- آزمایش افراد با یکدیگر 325
- همه پیش آمدها امتحان است 326
- تغییر قبله و امتحان مسلمانان 327
- درس سی و ششم 331
- خشم و غضب وسیله ی امتحان 331
- هدایت و امتحان خدا به چه معنی است 333
- امتحان الهی چیست ؟ 335
- اشاره 337
- درس سی و هفتم 337
- حوادث و دستورات الهی سبب امتحان الهی 337
- تربیت و به کمال رساندن خداوند 338
- صنعت گر از طبیعت نقشه می گیرد 339
- اشاره 341
- درس سی و هشتم 341
- آزمایش الهی برای چیست ؟ 341
- ثواب و عقاب بر عمل است نه خوبی و بدی 342
- امتحان برای ظاهر شدن باطن است 343
- اشاره 347
- نتایج امتحان الهی 347
- درس سی و نهم 347
- علم در مقام ذات و فعل 351
- اشاره 353
- نتیجه ی آزمایشهای الهی 353
- درس چهلم 353
- تأثیر متقابل بین اعتقاد و عمل 355
- محق، اثر سوّم امتحان الهی 356
- اشاره 357
- تمییز خوب و بد نتیجه امتحان الهی 357
- درس چهل و یکم 357
- صلح حدیبیّه 358
- چه چیزی مانع شد حضرت علی از حق خود دفاع نکند 360
- اشاره 363
- درس چهل و دوم 363
- وحی و معجزه 364
- درخواست و نفرین حضرت موسی علیه السلام 365
- اجابت دعای موسی و هارون علیه السلام 366
- سخت دلی نتیجه ی گناه 366
- عوام فریبی فرعون 367
- درس چهل و سوم 369
- تربیت و مجازات ثمره ی بلاها 369
- اشاره 369
- انتقام بشری و الهی 372
- خوی الهی و حیوانی انسان 373
- عذابهای تأدیبی 374
- همبستگی اهل ایمان و تقویت یکدیگر 376
- خشم خداوند به چه معنی است ؟ 376
- ترغیب به نیکی 377
- اشاره 379
- فصل هشتم 379
- مراحل زندگی حضرت موسی علیه السلام 381
- درس چهل و چهارم 381
- اشاره 381
- مأموریت حضرت موسی علیه السلام 382
- پیامبران طبیبان در گردش 383
- پیامبران به باطن انسان ها می نگرند 385
- حکومت پیامبران و ولایت فقیه 386
- پیاده کردن احکام تدریجی اسلام 389
- درس چهل و پنجم 389
- ابلاغ تریجی حرمت شراب 390
- نجات سبکباران 392
- سلمان و نجات سبکباران 393
- درس چهل و ششم 395
- بنی اسرائیل و عذابهای الهی 395
- اشاره 395
- انتقام، مقتضای عدالت خداوند 396
- معاد، اقتضای عدالت خداوند 397
- وجدان بیدار بهترین قاضی 398
- سئوالهای خداوند برای اقرار گرفتن است 398
- فلسفه معاد در ثواب و عتاب 401
- خداوند شاهد و حاکم است 402
- درس چهل و هفتم 405
- اشاره 405
- خروج موسی از مصر و جمع آوری نیرو توسط فرعون 405
- عامل خشم فرعون 406
- غرق شدن فرعونیان و نابودی زندگی آنها 407
- دریائی که فرعونیان در آن غرق شدند 409
- سرنوشت اموال و گنج های فرعونیان 409
- توکل و روحیه ی توحیدی موسی علیه السلام 411
- هدایت انبیاء از راه وحی 412
- فهرست اهمّ منابع و مآخذ 415
ص:240
شوند و در کمال رفاه و آسایش زندگی کنند و در مقابل عده ای در محرومیت بسر برند. بنابراین فقرا و مستضعفین از یک جهت تحت فشار بودند که فقیر بودند و از یک طرف هم به چشم کوچکی و حقارت به آنها نگریسته می شد چه مانعی دارد انسان فقیر و تهی دست باشد اما در عین حال عزتش محفوظ بماند و تو سری خور نبوده و به چشم کوچکی به او نگاه نکنند.
فقر و تهی دستی نباید عامل تحقیر شود
چنین نباشد که فقر و تهی دستی مانند یک گناه و غیر قابل آمرزش باشد، شاید بارها مشاهده کرده باشید که در مجلس ها نوعاً بیشتر تعارف ها و تشریفات برای اغنیاء و ثروتمندان است داستانی در مورد یکی از علما به نام مرحوم آخوند گزی اصفهانی که عالم بزرگواری بوده است نقل می کنند که یک شب ایشان وعده ای دیگر از اهل علم به میهمانی دعوت داشتند. چون مستحب است وقتی انسان وارد مجلسی می شود هر کجا جا هست بنشیند. چون بالای مجلس جا بود ایشان بالای مجلس نشستند و چون لباس ایشان کهنه بود هر کس که وارد می شد و نگاه به سر وضع ایشان می نمود می رفت و بالای دست وی می نشست و قدری ایشان به طرف پائین مجلس می آمد. تا بالاخره ایشان دم درب و توی درگاه اتاق جایش شد. سفره را که پهن کردند معلوم است وضع بالای سفره بهتر است و برای بالائی ها یکی برنج می کشد و یکی خورشت می ریزد، آن شب گذشت و شب دیگری آقا را به مهمانی دعوت کردند آن شب آقا لباس نو و تمیزی به تن داشت، وقتی وارد مجلس شد دم درب نشست و هر کس نگاه کرد دید ایشان خیلی آقاست و بالاخره آقا را بردند و در صدر مجلس نشاندند و وقتی سفره پهن شد هر کس از یک طرف به او تعارف می کرد یکی برایش برنج می ریخت و دیگری خورشت. بعد ایشان وقتی این وضع را مشاهده کرد آستین