تفسیر آیات قیام و زندگی عبرت آموز حضرت موسی علیه السلام صفحه 324

ص:341

مورد بحث قرار می گیرد و آن: مسئله آزمایش الهی است امتحان الهی از اموری است که مکرر شنیده اید: خداوند بندگانش را آزمایش می کند.

آزمایش الهی چیست ؟

اولاً آزمایش الهی نسبت به چه جور اموری می باشد و چه چیزی را پیش می آورد، که انسان آزمایش شود و آزمایش الهی یعنی چه؟ و مگر خدا نمی داند که ما را آزمایش می کند و نتیجه این امتحان و آزمایش چیست؟. بنابراین سه موضوع باید بررسی شود: امتحان به چه چیز؟ 2. امتحان یعنی چه؟ 3. نتیجه و اثر امتحان چیست؟. راجع به موضوع اول چنانچه ملاحظه می شود در همین آیه، قوم بنی اسرائیل دعا می کنند که: خدایا ما مستضعف ها که زیر پنجه ی ظلم فرعونیان قرار داریم نکند ما وسیله امتحان آنها واقع شویم و نکند سنگ محک آنها باشیم که آنها از امتحان سرافراز بیرون بیایند که البته نیامده و از اینجا می فهمیم که گاهی اوقات خداوند بندگانش را به وسیله بندگان دیگر آزمایش می کند. مثلاً شما آزمایش هستید برای من، و من آزمایش هستم برای شما، تا من و شما از صحنه چگونه بیرون بیائیم. خداوند در سوره ی آنعام آیه 54 می فرماید: (وَ کَذلِکَ فَتَنّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِیَقُولُوا أَ هؤُلاءِ مَنَّ اللّهُ عَلَیْهِمْ مِنْ بَیْنِنا) این راجع به کسانی است که می خواستند زیر بار دستورات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نروند و عذر می آوردند و به پیامبر پیشنهاد می کردند که: چون فقراء دور تو جمع شده اند کسرشأن ماست و به ما بر می خورد خوب است این ها را از خودت دور کنی تا ما بیائیم دور شما، آن وقت خداوند به پیامبرش در آیه ی قبل از این آیه، هشدار می دهد که: مبادا این کار را بکنی این ها هر صبح و شام بیاد خدا هستند و اگر آنها را از خودت دور کردی (فَتَکُونَ مِنْ