تفسیر آیات قیام و زندگی عبرت آموز حضرت موسی علیه السلام صفحه 351

ص:368

روز روزگار صدمه است) خداوند در آیه 141 آل عمران می فرماید ما این ایام را تداول می کنیم، یعنی: دست به دست می گردانیم برای این که خدا بداند (معلوم شود تا مومن حقیقی کیست).

علم در مقام ذات و فعل

در اینجا علماء می گویند: این علم و دانش خداوند، در مقام فعل است. و خداوند می خواهد مجاهدت و صبر مؤمنان به فعلیّت برسد والّا خدا از ازل هر چیز را می دانست او قبل از خلقتِ عالَم، به همه چیز آگاه بود، این را می گوئیم علم در مرتبه ذات ولی یک علم هم در مرحله فعل است، همین وجود و دستگاه هستی در عین حال که موجود است از طرف خدا، علم فعلی خدا هم هست. در کلمات حضرت امام خمینی رحمه الله شنیده اید که: عالم محضر خداست، (عالم عین علم و حضور خداست) آیه می فرماید: آنهائی که مومن هستند خدا می خواهد آنها معلوم شوند و می خواهد از شما شهید بگیرد می باید این جور پیش بیاید که بعضی ها به فیض شهادت نائل شوند (دیگران می گویند این «

وتتخذ منکم شهداء» شهادت بر اعمال است نه به معنی شهید گرفتن که بحث آن بماند برای مواقع دیگر) خداوند ظالمین را دوست نمی دارد و می فرماید: این روزگار را پیش می آوریم تا کسانی را که ایمان دارند خالص گردانیم، خداوند می خواهد کافران را محق کند (یعنی: به تدریج زایل کند) در آیه بعد می فرماید: (أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ وَ لَمّا یَعْلَمِ اللّهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصّابِرِینَ)1 شما این گونه می پندارید که وارد