تفسیر آیات قیام و زندگی عبرت آموز حضرت موسی علیه السلام صفحه 411

ص:428

شوند و گرفتار چنگال فرعونیان خواهند شد. اما موسی اطمینان دارد که نجات پیدا خواهند کرد، این اطمینان از همان روحیه توحیدی که در موسی هست سرچشمه می گیرد. که به قول شاعر:

اگر خداوند من آنست که من میدانم شیشه را در بغل سنگ نگه میدارد

توکل و روحیه ی توحیدی موسی علیه السلام

حضرت موسی علیه السلام به خدا توکل دارد و معنای توکل این است که انسان وظیفه ای را که خداوند به او محول کرده است انجام دهد و در مقابله با حوادث و موانع دلهره و تشویش به خود راه ندهد. البته باید توجه داشت در کاری که نه عقل حکم به انجام آن می دهد و نه دین، نمی توان آن را انجام داد و گفت توکل به خدا بلکه معنای توکل این است که کاری را عقل و دین حکم به انجام آن می دهد ولی ممکن است، در اثر انجام آن مشکلاتی بروز کند. در این جاست که در برخورد با این مشکلات باید به خدا توکل نمود و به طور کلی می توان گفت که توکل باعث تقویت روح انسان می شود. در اینجا نیز کار حضرت موسی کاری است که به دستور خداوند متعال مأموریت یافته برای نجات قوم خود از زیر سلطه فرعون که آنها را از مصر خارج کند و اکنون با این مشکل عظیم روبه رو شده که بازیچه نیست برحسب ظاهر به نظر می رسد سپاه موسی علیه السلام یا باید خود را تسلیم فرعون نمایند یا در دریا غرق شوند به همین علت روحیه خود را باخته و به موسی عرض می کنند که گیر افتادیم اما موسی مطمئن است که چنین نخواهد شد (قالَ کَلاّ إِنَّ مَعِی رَبِّی سَیَهْدِینِ)1 می فرماید: نه چنین است چرا؟. چون خدای من با من