تفسیر آیات قیام و زندگی عبرت آموز حضرت موسی علیه السلام صفحه 48

ص:65

خداوند در سوره ی نور می فرماید:

(وَعَدَ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ)1

«خداوند بر مؤمنین و آنهایی که عمل صالح می کنند وعده داده است که آنها را خلیفه روی زمین قرار دهد (خلیفه یعنی عده ای می روند و این ها جانشین آنها می شوند).

معلوم می شود وعده خدا شامل حال (الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ) اهل ایمان و عمل صالح، می شود این عده هستند که خلیفه و جانشین می شوند وقتی دنیا به آنها اجازه نمی داد و فشار و اختناقِ موجود نمی گذاشت که این ها به دینشان عمل کنند و حق در جامعه ظاهر شود، خداوند به آنها تمکّن می دهد (کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ) و در اختیار آنها قرار می دهد دینی را که پسندیده است (وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً) بعد از این که جوّ ناآرام و خفقان این ها را به وحشت انداخته بود، خداوند آن وضع را از بین می برد و عوض آن امنیت می دهد که آزادنه عبادت خدا را انجام دهند و شرکی اطراف آنها نباشد خداوند بعد از این که وعده می دهد کسانی را که ایمان آورده و عمل صالح انجام می دهند خلیفه قرار دهد، نمونه بیان می کند (کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ) خداوند این وعده را که به مؤمنین می دهد نمونه اش را قبلاً عمل کرده است هم چنان که می خواهد