خرد و خردمندی از دیدگاه نهج البلاغه صفحه 118

به منظور روشن شدن بیشتر مفهوم خردمندی از دیدگاه نهج البلاغه بعضی از واژگان متضاد با معنای خرد که در آن کتاب شریف بکار رفته است را بیان می کنیم و سعی بر آن خواهد بود تا هر یک در ذیل عنوانی قرار گیرد، این عناوین نیز از مضمون سخنان امام علی علیه السلام برداشت و انتخاب می گردد.

جهل

نادانی و فقر

«لاَفَقَرَ کَالجَهْلِ»(1)

هیچ فقری مانند نادانی نیست.

همانگونه که مولا علی علیه السلام خرد را بزرگترین ثروت و بی نیازی مطرح فرمود اکنون جهل و نابخردی را بزرگترین فقر معرفی می نماید. آن گاه که از ثروت خرد استفاده نگردد نتیجه طبیعی آن فقر و نیازمندی خواهد بود. فقر را می توان به دو نوع مادی و معنوی تقسیم نمود. فقر معنوی بدین معنا که انسان به علت نابخردی از کمال دانش و بدست آوردن مکارم اخلاقی و انسانی محروم گردد و یا آن چه را دارد از دست بدهد.  و فقر مادی نیز بدین معنا است که انسان به علت