خرد و خردمندی از دیدگاه نهج البلاغه صفحه 122

عالمی که در علم کجروی می کند شبیه به جاهلی است موذی و لجوج یا دانای منحرف از راه راست شبیه نادانی است که برای به زحمت انداختن می پرسد.

« رُبَّ عَالِمٍ قَدْ قَتَلَهُ جَهْلُهُ وَ عِلْمُهُ مَعَهُ لَمْ یَنْفَعْهُ »(1)

بسا عالمی که جهلش او را کشت و با این که علمش با او بود ولی سودی به حالش نکرد.

شرح و تفسیر:

دانشمندی که دانش او در زندگی و رفتار او هیچ اثری ندارد همانند نادانی است که هیچ بهره ای از دانش ندارد. چرا که او به دانش خود عمل نمی کند و همچون کسی است که با ناآگاهی عمل می نمایند. دانشمند باید ثمره دانش او در رفتار و گفتار او آشکار باشد. تا با جاهل و کسی که بی بهره از دانش و فضل است، تفاوت پیدا کند.

نابخردی و قدر ناشناسی از خود و دیگران

«کَفَی بِالمَرءِ جَهْلاً اَلاَ یَعرِفَ قَدَرَهْ»(2)

انسانی که به شناخت خویشتن نایل نگشته است، در پست ترین تاریکی نادانی غوطه ور است.