- جایگاه نهج البلاغه 1
- پیشگفتار 1
- سال علی بن ابیطالب علیه السلام 7
- تشابه نهج البلاغه با قرآن 7
- روش این نوشتار 8
- اشاره 10
- اسلام آیین خرد 12
- خرد و زنان 14
- خرد و رسالت انبیاء 18
- خردمندی و رازداری 19
- خردمندی و چگونگی برخورد با اخبار و شنیده ها 20
- ویژگی عاقل 24
- خردمندی و دوستی با دیگران 25
- آفات خردمندی 26
- نعمت خرد 45
- خردمندی و آینده نگری 47
- خردمندی و تقوا از شرایط رهبری 48
- خردمندی و خداشناسی 50
- خردمندی و مشورت 52
- خردمندی و عبرت پذیری 54
- خردمندی و دنیاگریزی 56
- خردمندی و فهم دین 58
- رفتار هر کس نشانه مقدار خردمندی اوست 64
- خرد و بار امانت انسان 66
- خردمندی و نهی از منکر 69
- خرد و تفاوت انسانها 70
- خرد و فرشتگان 72
- خردمندی و بهره گیری از منابع طبیعی 74
- خردمندی و تلاش برای دنیا و آخرت 75
- خردمندی و پرهیز از نابخردان 77
- صداقت خرد (برتری خرد بر حس) 81
- خردمندی و عبرت پذیری از مرگ و مردگان 82
- خردمندی و تجربه 86
- خردمندی و پذیرش سخن اهل بیت علیهم السلام 87
- خردمندی و الگو پذیری (اسوه حسنه) 91
- خرد و آزمایش مخلوقات 92
- خردمندی و خویشتن داری 94
- خرد مخاطب خداوند 95
- خردمندی و پرهیز از جنگ و خون ریزی 96
- خرد و ارزیابی کارهای خویش 99
- خردمندی و ادب 101
- ناتوانی عقل در شناخت کامل خداوند 104
- اشاره 110
- اندیشه، آگاهی و عبرت پذیری 111
- اشاره 111
- اشاره 112
- فهم دقیق دین 112
- اندیشه آیینه واقع نما 112
- چگونگی انگیزه پرسش در مسائل علمی 113
- فقیه چه کسی است؟ (ویژگی فقیه) 113
- پرهیز از کوتاهی و نتیجه دور اندیشی 113
- پرهیز از تندروی و کندروی 114
- فهمیدن و دانش اندوزی 115
- محبوبترین بنده خدا 115
- فهم دین و پرهیز از جدال و ورود به شبهات 116
- اشاره 117
- نادانی و فقر 118
- جهل 118
- نادانی و تندروی یا کندروی 119
- نابخردی و سخن نابجا گفتن یا سکوت نابجا 120
- دانشجویی همچون دانشمند 121
- دانشمندی همچون جاهل 121
- نابخردی و قدر ناشناسی از خود و دیگران 122
- رسالت دانشمندان در مقابل بی سوادان 124
- نابخردی مانع شناخت 125
- نابخردی و اعتماد به دنیا 126
- نابخردی و تعصب و کینه 126
- نابخردی و تفاخر و خودپسندی 127
- نابخردی و تکذیب همه خبرها 128
- بی خردی و تندخویی 129
- مسئولیت علم و یقین داشتن 129
- جنون 129
- پرهیز ازمعاشرت با احمق 130
- حُمق 130
- سَفَه 131
- حماقت و توجه به عیوب اخلاقی دیگران 131
- جلوگیری از کارهای سفهاء (بی خردان) 131
- جلوگیری از حاکمیت بی خردان 132
- بی خردی و شتاب زدگی و یا سهل انگاری 133
- خُرْقِ 133
و از طرفی دانشمندان را در مقابل این ارزش و اعتبار خاصی که دارند دارای مسئولیت بزرگ در مقابل بی سوادان می داند وظیفه دانشمندان را آموختن به نادانان شمرده است و آنان را به نشر و رواج دانش در میان مردم توصیه نموده است و از طرف دیگر به افراد بی سواد نیز توصیه به آموختن دانش و کسب معارف الهی می نماید.
نابخردی مانع شناخت
«مَنْ کَثُرَ نِزَاعُهُ بِالجَهْلِ دَامَ عَمَّاهُ عَنِِالحَقَّ»(1)
هر کس نزاع و تخاصمش بر مبنای نادانی باشد، کوری او درباره ی حق فراوان خواهد بود. کسی که از روی نادانی به کشمکش با مردم پرداخت کوریش از دیدن حق دوام خواهد داشت.
«الناسُ اعداءُ ماجهلوا»(2)
مردم دشمن چیزی هستند که آن را نمی دانند.
نزاع و دشمنی با دیگران باعث کینه و تنفر فراوان از دیگران می گردد و این خود عاملی می شود تا بسیاری از حقایق دیده نشود. جهل و نادانی یکی از آفات شناخت درست می باشد. مردم نادان اگر چنانچه فواید و برکات دانستن را می دانستند هرگز با دانشمندان،
1- - حکمت 31.
2- - حکمت 438 و 172.