- جایگاه نهج البلاغه 1
- پیشگفتار 1
- سال علی بن ابیطالب علیه السلام 7
- تشابه نهج البلاغه با قرآن 7
- روش این نوشتار 8
- اشاره 10
- اسلام آیین خرد 12
- خرد و زنان 14
- خرد و رسالت انبیاء 18
- خردمندی و رازداری 19
- خردمندی و چگونگی برخورد با اخبار و شنیده ها 20
- ویژگی عاقل 24
- خردمندی و دوستی با دیگران 25
- آفات خردمندی 26
- نعمت خرد 45
- خردمندی و آینده نگری 47
- خردمندی و تقوا از شرایط رهبری 48
- خردمندی و خداشناسی 50
- خردمندی و مشورت 52
- خردمندی و عبرت پذیری 54
- خردمندی و دنیاگریزی 56
- خردمندی و فهم دین 58
- رفتار هر کس نشانه مقدار خردمندی اوست 64
- خرد و بار امانت انسان 66
- خردمندی و نهی از منکر 69
- خرد و تفاوت انسانها 70
- خرد و فرشتگان 72
- خردمندی و بهره گیری از منابع طبیعی 74
- خردمندی و تلاش برای دنیا و آخرت 75
- خردمندی و پرهیز از نابخردان 77
- صداقت خرد (برتری خرد بر حس) 81
- خردمندی و عبرت پذیری از مرگ و مردگان 82
- خردمندی و تجربه 86
- خردمندی و پذیرش سخن اهل بیت علیهم السلام 87
- خردمندی و الگو پذیری (اسوه حسنه) 91
- خرد و آزمایش مخلوقات 92
- خردمندی و خویشتن داری 94
- خرد مخاطب خداوند 95
- خردمندی و پرهیز از جنگ و خون ریزی 96
- خرد و ارزیابی کارهای خویش 99
- خردمندی و ادب 101
- ناتوانی عقل در شناخت کامل خداوند 104
- اشاره 110
- اشاره 111
- اندیشه، آگاهی و عبرت پذیری 111
- اشاره 112
- فهم دقیق دین 112
- اندیشه آیینه واقع نما 112
- فقیه چه کسی است؟ (ویژگی فقیه) 113
- چگونگی انگیزه پرسش در مسائل علمی 113
- پرهیز از کوتاهی و نتیجه دور اندیشی 113
- پرهیز از تندروی و کندروی 114
- فهمیدن و دانش اندوزی 115
- محبوبترین بنده خدا 115
- فهم دین و پرهیز از جدال و ورود به شبهات 116
- اشاره 117
- نادانی و فقر 118
- جهل 118
- نادانی و تندروی یا کندروی 119
- نابخردی و سخن نابجا گفتن یا سکوت نابجا 120
- دانشجویی همچون دانشمند 121
- دانشمندی همچون جاهل 121
- نابخردی و قدر ناشناسی از خود و دیگران 122
- رسالت دانشمندان در مقابل بی سوادان 124
- نابخردی مانع شناخت 125
- نابخردی و اعتماد به دنیا 126
- نابخردی و تعصب و کینه 126
- نابخردی و تفاخر و خودپسندی 127
- نابخردی و تکذیب همه خبرها 128
- مسئولیت علم و یقین داشتن 129
- بی خردی و تندخویی 129
- جنون 129
- پرهیز ازمعاشرت با احمق 130
- حُمق 130
- جلوگیری از کارهای سفهاء (بی خردان) 131
- سَفَه 131
- حماقت و توجه به عیوب اخلاقی دیگران 131
- جلوگیری از حاکمیت بی خردان 132
- بی خردی و شتاب زدگی و یا سهل انگاری 133
- خُرْقِ 133
خوب می توانند در گرفتاری ها و مشکلات شخصی را یاری دهند و از طرفی نقش دوست را در تربیت و هدایت انسان به سمت کمالات معنوی و اخلاقی نمی توان از نظر دور داشت.
انسان خردمند بی جهت برای خویش دشمن تراشی نمی کند که دشمنی برای انسان مشکلات زیادی به وجود می آورد و او را از حرکت در مسیر تکاملی باز می دارد؛ زیرا هزار دوست کم است و یک دشمن زیاد.
محبت و دوستی با دیگران یکی از اصول خردمندی در زندگی اجتماعی می باشد که در روایات زیادی بر این مسئله تاکید شده است.
درخت دوستی بنشان که کام در برآرد
درخت دشمنی برکن که رنج بی شمار آرد
آفات خردمندی
1-هوای نفس
«کَمْ مِنْ عَقْلٍ اَسْیرٍ تَحْتَ هَویً اَمیرٍ»(1)
چه بسا عقل که اسیر و زیر دست هوی و هوس است.
«شَهِدَ علی ذَلکَ العَقْلُ اِذا خَرَجَ مِنْ اَسرَ الهَوی»(2)
1- - حکمت 211.
2- [] - نامه 3.