خرد و خردمندی از دیدگاه نهج البلاغه صفحه 75

خویش یکی از خواست های هر انسان خردمند می باشد که شارع مقدس اسلام نیز آن مورد تاکید قرار داده است. در احادیث وارده، آمده مردمی که دارای آب و زمین کافی برای کشاورزی و دامداری می باشند ولی فقیرانه زندگی می کنند به شدت سرزنش شده اند.(1) زیرا از منابع طبیعی پیرامون خویش استفاده شایسته نمی نمایند.

چرا که آن ها با وجود نعمت های خدادادی و ذخایر طبیعی موجود در منطقه جغرافیایی خویش به علت سستی و نداشتن تدبیر در فقر زندگی می کنند و دست نیاز آنان به سوی اجانب دراز است و چنانچه با اندیشه و برنامه ریزی از منابع موجود استفاده بهینه نمایند نه تنها نیازهای خود را برطرف می نمایند بلکه دیگران نیز به آن ها نیازمند می گردند و باعث عزت و سربلندی برای اسلام و مسلمین می شوند.

خردمندی و تلاش برای دنیا و آخرت

«لَیْسَ لِلْعَاقِلِ أَنْ یَکُونَ شَاخِصاً إِلاَّ فِی ثَلاثٍ مَرَمَّهٍ لِمَعَاشٍ أَوْ خُطْوَهٍ مَعَادٍ أَوْ لَذَّهٍ فِی غَیْرِ مُحَرَّمٍ »(2)

برای خردمند شایسته نیست مگر این که به دنبال سه چیز باشد:

تنظیم معاش، یا تلاش برای معاد، یا لذت مشروع