ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام) صفحه 1233

امام علیه السلام (درباره آزمایش مردم) فرموده است: (مردم را) بیازما تا (آنها را) دشمن داری (چون در ظاهر بیشتر مردم بد نیستند هنگام آزمایش بدیشان آشکار می گردد. سیدرضی علیه الرحمه فرماید:) بعضی مردم این فرمایش را از پیغمبر صلی الله علیه و آله روایت می کنند و از آنچه کمک می کند که این فرمایش از امیرالمومنین علیه السلام می باشد آن است که ثعلب بیان کرده ابن اعرابی برای ما نقل نمود که مامون گفته: اگر نه آن بود که علی علیه السلام فرموده اخبر تقله یعنی بیازما تا دشمن داری، من می گفتم: اقله تخبر یعنی (مردم را) دشمن دار تا (آنها را) بیازمائی (این سخن مامون از آن است که دوستی با دیگری عیب پوش است و چون او را دشمن داشتی ممکن است به حال او چنانکه هست پی ببری، ولی برای مردمان پاک سزاوار نیست پیش از آزمایش کسی را دشمن بدارند به این جهت سخن مامون به کار دنیاطلبان بیشتر می آید، و ناگفته نماند که اخبر بضم باء امر است از خبر الشی یخبر یعنی آن را از روی آزمایش دانست، و تقله مضارع مجزوم بعد از امر است، و هاء برای وقف است از قلاه یقلی مثل رمی یرمی یعنی او را دشمن داشت).

حکمت 427