حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه صفحه 367

1- غرر الحکم 2378

2- غرر الحکم 9149

3- بحار ج74ص167

هوشیاری است و یک سومش نادیده گرفتن.

جایگاه ارزشمند حیاء

دویست و چهاردهم- مَنْ کَسَاهُ الْحَیَاءُ ثَوْبَهُ لَمْ یَرَ النَّاسُ عَیْبَهُ

هر کس لباس حیاء به تن کند مردم زشتی او را نخواهند دید

شرم از صفاتی است که باید از روزهای ابتدای طفولیت از ناحیه پدر و مادر و اولیاء در کودک نهادینه شود رفتار بزرگترها در خانه در نوع پوشش و ستر عورتین و استخدام الفاظ در گفتگوها اثر عمده را روی بچه ها می گذارد. اکثر دختران و پسران و زنان و مردانی که بی حیائی می کنند و رعایت عفاف و حجاب را نمی نمایند. فضا و محیط زندگی مناسبی برای پرورش حیاء نداشته اند.

حالا کسی که شرم دارد و از صفت حیاء برخوردار است طبق بیان امام علیه السلام عیب او آشکار نمی شود.

رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمو:

ما کانَ الفُحشُ فِی شَییءٍ اِلّا شانَهُ و لا کانَ الحیاءُ فِی شَییءٍ قَطُّ اِلاّ زانَهُ (1)

بی شرمی با هیچ چیز همراه نشد مگر اینکه آن را زشت گردانید و حیا با هیچ چیز همراه نگشت مگر اینکه آن را اراست.

همان بزرگوار در جای دیگر همه دین را حیاء بیان می کند چون اعتقادات احکام و اخلاقیات در مکتب دین به طریقی از حیاء نشات می گیرند.

الحَیاءُ هُوَ الدِّینُ کُلُّهُ (2)حیاء مجموعه دین را در بر می گیرد.

فضایل اخلاقی و ثمرات آنها

دویست و پانزدهم- بِکَثْرَهِ الصَّمْتِ تَکُونُ الْهَیْبَهُ وَ بِالنَّصَفَهِ یَکْثُرُ الْمُوَاصِلُونَ وَ بِالْإِفْضَالِ تَعْظُمُ الْأَقْدَارُ وَ بِالتَّوَاضُعِ تَتِمُّ النِّعْمَهُ وَ بِاحْتِمَالِ الْمُؤَنِ یَجِبُ السُّؤْدُدُ وَ بِالسِّیرَهِ الْعَادِلَهِ یُقْهَرُ الْمُنَاوِئُ وَ بِالْحِلْمِ عَنِ السَّفِیهِ