حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه صفحه 378

1- تنبیه الخواطر ج1ص272

2- غرر الحکم 4646

عَن لِئامِ الناسِ (1)

قناعت باعث خویشتنداری و ارجمندی و آسوده شدن از زحمت زیاده خواهی و بندگی در برابر دنیاپرستان است راه قناعت را جز دو کس نپیماید.

یا عبادت پیشه ای که خواهان مزد آخرت است یا بزرگواری که از مردمان فرومایه دوری می کند. نعمت حسن خلق برترین و کامل ترین نعمت هاست آنکه بهره مند از این نعمت است بی نیاز از هر نعمتی است زیرا که با اخلاق نیکویش به تمام نعمت های دنیا و آخرت می رسد.

اینجا وقتی به نعمت بزرگ حسن خلق اشاره می شود صرفا گشاده رویی و تبسم بر لب نیست بلکه منظور تمام ملکات اخلاقی و مکارم اخلاق است. چون ممکن است بعضی ظاهری آراسته و خوش برخورد داشته باشند اما ده ها رذیله اخلاقی در درون و در عمل آنها از آنها مشاهده شود.

امام علیه السلام فرمود:

اَحسَنُ الاَخلاقِ ما حَمَلَکَ عَلی المَکارِمِ (2)

ملاحظه می فرمایید که امام علیه السلام چرا نعمت حسن خلق را کافی می داند چون بهترین اخلاق را آن می داند که تو را به تحصیل مکارم اخلاق و تمام خوبی ها وادارد.

زندگی پاکیزه در پرتو قناعت

دویست و بیست و یکم- وقتی از امام درباره کلام پروردگار که می فرماید: فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاهً طَیِّبَهً فَقَالَ: هِیَ الْقَنَاعَهُ

بنده صالح خود را زندگی پاکیزه می دهیم فرمود: منظور از زندگی پاکیزه قناعت است

در حکمت قبل امام علیه السلام فرمود قناعت پادشاهی است در اینجا می فرماید: منظور