حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه صفحه 480

1- یوسف 53

2- غرر الحکم ص188

أَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَایهُ (1)

آیا ندیدی کسی را که هوس خویش را خدای خود قرار داده

و کار عثمان بن مضعون چه اندازه زیبا بوده که وقتی دو موضوع برایش پیش می آمد می دید کدامیک به هوای نفسش نزدیکتر است با همان مخالفت می کرد. در پایان مولایمان علی علیه السلام به فرا گرفتن این حالات و صفات حمیده برادر ایمانیش سفارش می فرماید.

فَعَلَیکُم بِهِذِه الخَلائِقِ فَاَلزَمُوها و تَنافَسُو فیها فَاِن لَم تَستَطیِعُوها فَاعلَمُوا اَنَّ اَخَذَ القَلیلِ خیرٌ مِن تَرکِ الکَثیرِ

بر شما لازم است که این صفات را در خود ایجاد کنید و در به دست آوردن آنها از همدیگر سبقت بگیرید و اگر نتوانستید بدانید که فرا گرفتن مختصر بهتر است از اینکه همه را ترک کنید.

لزوم شکر نعمت

دویست و هشتاد و دوم- لَوْ لَمْ یَتَوَعَّدِ اللَّهُ عَلَی مَعْصِیَتِهِ لَکَانَ یَجِبُ أَلَّا یُعْصَی شُکْراً لِنِعَمِهِ

اگر پروردگار از معصیت خود نترسانیده بود واجب بود به شکرانه نعمت هایش نافرمانی نشود.

مومن باید ترک گانه را در خود نهادینه کند و به خاطر شکرانه نعمت های الهی در محضر او گناه نکند. نتیجه این کار ملکه و طبیعی شدن ترک گناه است که اگر ترس از خدا هم وجود نداشته باشد بدون آنکه خود را به زحمت بیندازد خیلی آسان از انجام معصیت خدا اجتناب می نماید.

اگرچه در روایات و آیات فراوان مسئله خوف از خدا بسیار تاکید شده و کار مطلوب و ارزشمندی است و راس حکمت نامیده شده ولی کسی از ترس خدا گناه نمی کند در واقع از ترس اینکه مبادا خداوند او را عذاب کند