حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه صفحه 616

1- زخرف 32

2- امالی صدوق ص97

حفظ سخن و زبان

سیصد و هفتاد و سوم و چهارم- الْکَلَامُ فِی وَثَاقِکَ مَا لَمْ تَتَکَلَّمْ بِهِ فَإِذَا تَکَلَّمْتَ بِهِ صِرْتَ فِی وَثَاقِهِ فَاخْزُنْ لِسَانَکَ کَمَا تَخْزُنُ ذَهَبَکَ وَ وَرِقَکَ فَرُبَّ کَلِمَهٍ سَلَبَتْ نِعْمَهً وَ جَلَبَتْ نِقْمَهً لَا تَقُلْ مَا لَا تَعْلَمُ بَلْ لَا تَقُلْ کُلَّ مَا تَعْلَمُ فَإِنَّ اللَّهَ فَرَضَ عَلَی جَوَارِحِکَ کُلِّهَا فَرَائِضَ یَحْتَجُّ بِهَا عَلَیْکَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ

سخن در اختیار توست تا مادامی که آن را بیان نکرده ای و وقتی که آن را گفتی تو در اختیار آن هستی بنابراین همان طور که طلا و نقره ات را حفظ میکنی سخنت را حفظ کن و چه بسا سخنی باعث از دست رفتن نعمت و جلب نقمت و بلا شود هر چه را که نمی دانی مگو بلکه هر چه را که می دانی مگو چرا که خداوند سبحان بر اندام های تو چیزهایی را واجب فرموده که در روز قیامت با آن اندام ها برای تو حجت می آورد. کنترل زبان تمرین زیادی را می خواهد کسانی که شتاب در حرف زدن ندارند و سنجیده سخن می گویند کمتر به لغزش زبان گرفتار می آیند.

اگر کسی بیندیشد که با گفتن سرش فاش می شود و هنگامی که سرش فاش شد دیگر نمی تواند آن را جمع کند هرگز لب به سخن نمی گشاید. و گاه طبق فرمایش امام علیه السلام بعضی حرف ها باعث از کف دادن نعمت می شود بالاخص حرف هایی که بوی اعتراض به خداوند تبارک و تعالی از آنها استشمام گردد. امام علیه السلام در جایی دگیر درباره خطر لغزش زبان می فرماید.

زَلَّهُ اللِّسانِ تَاتِی عَلَی الاِنسانِ (1)

لغزش زبان انسان را نابود می کند.

مشابه سخنان امام علیه السلام را امام محمد باقر علیه السلام فرموده است

اِنَّ هذَا الِّلسانَ مِفتاحُ کُلِّ خَیرٍ و شَرٍّ فَیَنبَغی لِلمومِن اَن یَختِمَ عَلی لِسانِهِ کَما یَختِمُ