حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه صفحه 87

1- توبه 60

2- کافی ج2ص102

ندارد که آشکار شود اگر چه چرخ زمان به نفع آنها رقم نخورد وپاکدلان را از روز حساب چه باک و نبود هماهنگی روزگار برای آدمهای متقی و خوب گاه امتحان الهی و سبب ارتقاء درجه و رفعت مقام است و مهم آن است که نظر پروردگار برنگردد والا برگشتن روزگار خیلی مهم نیست.

هنگام توانایی گذشت زیباست:

چهل و نهم- أَوْلَی النَّاسِ بِالْعَفْوِ أَقْدَرُهُمْ عَلَی الْعُقُوبَهِ :

سزاوارترین مردم برای عفو کردن تواناترینشان به هنگام کیفر دادن هستند.

در آن هنگام که همه اختیارات برای گرفتن انتقام در دست ماست و هیچ مانعی برای کیفر دادن به افراد وجود ندارد گذشت سزاوارتر است.

بر همین اساس همان بزرگوار می فرمود:

کُن عَفُوّاً فِی قُدرَتِک جَوادٌ فِی عُسرَتِک موَثّراً مَعَ فاقَتِک یَکمَل لَکَ الفَضل (1)

زمانی که قدرت داری با گذشت باش و در زمان تنگدستی بخشنده و در عین نیازمندی ایثارگر تا فضل تو به کمال برسد.

فرزند بزرگوارش امام حسین علیه السلام نیز فرمود:

اِنَّ اعفَی النّاس مَن عَفا عِندَ قُدرَته (2)

با گذشت ترین مردم کسی است که در زمان قدرت داشتن گذشت کند.

سخاوت آن است که بی درخواست بخشیده شود:

پنجاهم- السَّخَاءُ مَا کَانَ ابْتِدَاءً فَأَمَّا مَا کَانَ عَنْ مَسْأَلَهٍ فَحَیَاءٌ وَ تَذَمُّمٌ:

سخاوت آن است که بی درخواست بخشیده شود و آنچه با درخواست بخشیده شود یا از روی شرم و یا از ترس شنیدن سخن زشت می باشد.

چیزی که از روی حفظ موقعیت اجتماعی و اینکه مبادا به آدم توهین و جسارتی شود بخشیده شود عنوان حب ذات دارد و درمرتبه پایین منزلت و رتبه است گرچه