ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام) صفحه 1011

( و سینه تو با آن پر شده )نمی توانی بگوئی آگاه نیستم( پس چیست بعد از حق و راستی مگر گمراهی آشکار، و بعد از هویدا ساختن حق مگر اشتباهکاری و آمیختن به باطل؟ )بعد از دانستن حقیقت امر و آشکار بودن حق چیزی نیست که شخص بجوید مگر نادرستی که بخواهد آن را به صورت حق جلوه دهد( پس از شبهه و آمیختن آن حق و باطل را با هم بترس، زیرا تباهکاری )که شبهات پیش( آورده) چندی است پرده های خود را آویخته (آماده گشته) و تاریکیش دیده ها را تار و نابینا نموده است. و از جانب تو به من نامه ای رسیده که در آن گفتار درهم است و (به یکدیگر ربطی ندارد، و) از صلح و آشتی (دم زدی، ولی) قوای آن (سخنانت) سست و ناتوان و دارای افسونهائی بود که دانائی و بردباری از جانب تو آنها را نبافته و گرد نیاورده است (بلکه از نادانی و بی باکی و بی خردی آنها را فراهم آورده ای) تو با این سخنان نادرست به کسی می مانی که در زمین هموار شنزار فرو رفته و مانند خبط کننده در جای تاریک (که پیش پای خود را نمی بیند) و خود را برده ای به جای بلندی (از من درخواست ولی عهدی و حانشینی کرده ای و انتظار آن داری( که رسیدن به آن دور و نشانه هایش بلند است، عقاب )مرغ تیز چنگ بلندپرواز که در قله های کوههای بلند که در دسترس کسی نیست آشیان می گیرد( به آن نمی رسد، و با آن عیوق )ستاره ایست در نهایت بلندی خرد و روشن و سرخ به سمت راست کهکشان پیرو ثریا است و بر آن پیشی نمی گیرد( برابر می شود )خلاصه به حقیقت این مقام و مرتبه بشر بدون خواست خدا دسترسی نیابد(. و پناه می برم به خدا که تو پس از من برای مسلمانان در حل و عقد کارهایشان حکمرانی، یا به تو بر یکی از ایشان از جهت عقد )نکاح و بیع و اجاره و مانند آنها( یا عهدی )همچون بیعت و امان و زنهار( مقام و منصبی دهم! )زیرا تو شایسته نیستی و من هرگز به خلاف حق و دستور خدا و رسول کاری انجام نمی دهم و به افسونهای تو از راه نمی روم( پس اکنون خود را آماده ساخته بیندیش، زیرا اگر تقصیر و کوتاهی کردی تا هنگامی که بندگان خدا به سوی تو برخیزند )لشگر ما به جنگ تو آیند( درها برویت بسته شود و کاری که امروز از تو پذیرفته است پذیرفته نگردد )امروز اگر توبه و بازگشت نموده از ما پیروی کردی آسوده می مانی ولی پس از شروع به جنگ و خونریزی چاره از دست می رود( و درود بر شایسته آ

ن.

نامه 066-به عبدالله بن عباس