ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام) صفحه 822

از نامه های آن حضرت علیه السلام است. به بعض اشخاصی که از جانب آن بزرگوار حاکم و فرمانروا بودند (درباره مماشات با رعیتهائی که مشرک بوده و از آن حاکم شکایت نموده بودند): پس از ستایش خدا و درود بر پیغمبر اکرم، کشاورزان (دارای آب و زمین) شهریکه تو در آن حکمفرما هستی از درشتی و سخت دلی و خوار داشتن و ستمگری تو شکایت نموده اند (از رفتارت مرا آگاه ساخته اند) و من (در شکایت ایشان) اندیشه نمودم آنان را شایسته نزدیک شدن تو (اکرام و مهربانی زیاده) ندیدم به جهت آنکه مشرک هستند (گفته اند: آنها آتش پرست بوده اند) و نه در خور دور شدن و ستم کردن به جهت آنکه با مسلمانان پیمان بسته اند (جزیه میدهند و در پناه اسلامند) پس با ایشان مهربانی آمیخته با سختی را شعار خود قرار ده، و با آنها بین سختدلی و مهربانی رفتار کن (گاهی سخت و گاهی مهربان باش) و برایشان درهم کن بین نزدیک گردانیدن و زیاد نزدیک گردانیدن و دور ساختن و بسیار دور ساختن (حد اعتدال را از دست مده) اگر خدا بخواهد.

نامه 020-به زیاد بن ابیه