ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام) صفحه 936

از نامه های آن حضرت علیه السلام است به حاکمهای شهرها درباره (اوقات) نماز: پس از ستایش خدای تعالی و درود بر حضرت مصطفی، با مردم نماز ظهر گزارید (از هنگام میل خورشید از وسط آسمان به سمت مغرب) تا زمانی که سایه آفتاب بر گردد به قدر (دیوار) آغل بز (تا سایه هر چیز به قدر آن گردد، و این وقت فضیلت آن است، و در چند نسخه از نهج البلاغه حین تفی الشمس مثل مربض العنز است یعنی آنگاه نماز گزارید که سایه به قدر دیوار آغل بز گردد) و با ایشان نماز عصر گزارید هنگامی که آفتاب سفید و جلوه دار است (پژمرده نیست) در پاره ای از روز (نه پایان آن) وقتی که در آن (تا غروب) و فرسخ راه بتوان پیمود (اقوال و اختلاف فقهاء و مجتهدین در تحدید وقت ظهر و عصر بسیار و محل آن کتب فقهیه است، گفته اند: جمعی به ظاهر فرمایش امام علیه السلام در اینجا استدلال کرده نماز ظهر و عصر را با هم خواندن جائز ندانسته اند، ولی روایات و فتاوی مجتهدین به درست بودن با هم خواندن گویا است) و با آنان نماز مغرب بخوانید هنگامی که روزه دار افطار می کند، و حاج (از عرفات) به منی روانه می شود، و با آنها نماز عشاء گزارید هنگامی که سرخی (از جانب مغرب) پنهان می شو

د تا سه یک از شب، و با آنان نماز بامداد گزارید هنگامی که مرد روی رفیق و همراه خود را ببیند، و با ایشان نماز گزارید مانند نماز ناتوانترین آنها (از مستحبات بکاهید) و سبب فتنه و فساد نباشید (نماز را آن قدر طول نداده دراز نکنید که نمازگزاران با شما توانائی نداشته باشند و بر اثر آن به جماعت حاضر نشوند. علامه مجلسی، رحمه الله، در مجلد هیجدهم کتاب بحارالانوار از ارشاد القلوب دیلمی نقل می فرماید که علی علیه السلام روزی در جنگ صفین که مشغول زد و خورد بود در بین دو لشگر آفتاب را می پائید، ابن عباس عرض کرد یا امیرالمومنین این چه کاری است؟ فرمود به زوال می نگرم که نماز گزاریم، ابن عباس گفت: آیا این هنگام وقت نماز است در حالی که جنگ ما را از نماز باز داشته؟! حضرت فرمود: ما با ایشان نمی جنگیم برای نماز، ابن عباس گفت: هرگز حضرت نماز شب را حتی در لیله الهریر ترک نمود!!).

نامه 053-به مالک اشتر نخعی