ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام) صفحه 994

از نامه های آن حضرت علیه السلام است به اسواد ابن قطبه سردار سپاه حلوان (شهری است که بین آن تا بغداد نزدیک به پنج روز راه است. رجال نویسان درباره اسود ابن قطبه چیزی ننوشته اند، ولی دور نیست از نیکان بوده باشد، و امام علیه السلام در این نامه او را به دادگری امر می فرماید): پس از ستایش خدا و درود به رسول اکرم، هر گاه میل و خواست حکمران (نسبت به هر کس و هر امر) یکسان نباشد این روش او را از بسیاری از دادگری باز می دارد، پس باید کار مردم (خویش و بیگانه و بزرگ و توانگر و زیردست و درویش) در حق نزد تو یکسان باشد، زیرا به جای ستم نتیجه و سود عدل و داد به دست نمی آید، و دوری کن از کاری که نظائر آن را نپسندی (کاری را که شایسته نمی دانی دیگران به جا آورند به جا نیاور) و نفس خود را وادار در آنچه خدا به تو واجب گردانیده به امید پاداش و ترس از کیفرش. و بدان که دنیا سرای گرفتاری است که آدمی هرگز در آن ساعتی آسوده نبوده است مگر آنکه آسودگی آن ساعت در روز قیامت موجب اندوهش می گردد (اندوه خورد که چرا در آن ساعت توشه ای نیاندوخته، و اگر آن ساعت به معصیت مشغول بوده اندوهش دو چندان گردد) و بدان هرگز تو را چیزی از

حق بی نیاز نمی گرداند (پس هیچ گرد باطل و نادرست مگرد) و از جمله حق بر تو نگاهداری نفس خویش است (از هوا و هوس و نافرمانی) و کوشش در کار رعیت و اصلاح در مفاسد آنها، زیرا سود و پاداشی که از این راه (از خدا) به تو می رسد بیشتر است از سودی که به وسیله تو (به رعیت می رسد، و درود بر شایسته آن.

نامه 060-به فرماندارانی که ارتش ...