عزت و ذلت از دیدگاه نهج‌البلاغه صفحه 1

مسئله عزت و ذلت در آيين مقدس اسلام

بسم الله الرحمن الرحيم

تمام مردم به تميل طبيعي و كشش غريزه حب ذات علاقه دارند كه در جميع شئون زندگي و مظاهر حياتي همواره از نعمت عزت و بزرگواري برخوردار باشند و از خواري و ذلت بر كنار:

آئين مقدس اسلام مسئله عزت و ذلت را در تعاليم خود مورد كمال توجه قرار داده و مسلمانان را موظف نموده است كه در حفظ عز و احترام خود كوشا باشند، بزرگواري و شرافت خويش را از آسيب مصون دارند و از گفتار و رفتاريكه به ذلت و خواري آنان مي‌انجامد اجتناب نمايند.

عن ابيعبدا الله عليه‌السلام قال: «ان الله فوض الي المومن اموره كلها و لم يفوض اليه ان يكون ذليلا اما تسمع الله عزوجل يقول و لله العزه و لرسوله و للمومنين قالمومن يكون عزيزا و لا يكون ذليلا- وسائل كتاب امر بمعروف، باب كراهته العترض للذل.»

امام صادق عليه‌السلام فرموده: خداوند كار مومنين را به خودشان واگذار نموده ولي اجازه نداده است خويشتن را ذليل و خوار نمايند. مگر نشنيدي كه خداوند در قرآن شريف فرموده: كه عزت براي خدا و پيغمبر و مومني است؟ پس شايسته افراد با ايمان عزت و بزرگواري است نه خواري و ذلت.

و عنه عليه‌السلام قال: «لا ينبغي للمومن ان يذل نفسه قلت بما يذل نفسه؟ قال يدخل فيما يعتذر منه» وسائل همان كتاب- و همان باب.

و نيز فرموده است: سزاوار نيست كه شخص با ايمان خود را ذليل نمايد. راوي حديث سئوال كرد: چگونه خود را ذليل مي‌كند؟ در پاسخ فرمود: بكاري دست مي‌زند كه سرانجام بايد از آن معذرت بخواهد.

عن علي عليه‌السلام قال: «الاستغنا عن العذرا اعز من الصدق به» نهج‌البلاغه كلمه 329.

علي عليه‌السلام فرمود: خويشتن را از عذر خواهي بي نياز داري بهتر است از اينكه با صدق و راستي به ذلت عذر خواهي تن در دهي.

و عنه عليه‌السلام: «و لا تجعل عرضك فرضا لنبال القول» نهج‌البلاغه نامه 69.