- پیش گفتار 1
- 1 - نهج البلاغه 2
- 2 - عهدنامۀ مالک اشتر 3
- 3 - شخصیت مالک اشتر از دیدگاه علی علیه السلام 4
- اشاره 4
- تمجیدی از زبان دشمن 6
- اشاره 10
- ضرورت خودسازی برای اصلاح و ارشاد جامعه 15
- راه سعادت، راه شقاوت 16
- ابعاد تقوا 18
- جهاد اکبر 18
- امدادهای غیبی در سایۀ یاری اللّه 19
- وعدۀ تخلّف ناپذیر الهی 23
- خودفراموشی 24
- پاداش صالحان در دنیا 25
- نام نیک: سند اخروی صالحان 26
- درون گرایی و مالکیت نفس 27
- تعدیل غرایز 27
- اسلام و اقلیت های مذهبی 28
- انگیزه های فساد و آلودگی 30
- دیکتاتوری 31
- استکبارزدایی 32
- رعایت انصاف و عدالت و مبارزه با ظلم 33
- تفرعن و منیّت 33
- مفهوم انصاف با خدا 34
- مفهوم انصاف با مردم 37
- ظلم و نتیجۀ آن 38
- ظالم با چه کسی طرف حساب است ؟ 38
- شکست قطعی ظالم 39
- توبۀ ظالم 40
- تأثیر نالۀ مظلوم 41
- رعایت حقّ و عدالت، بهترین معیارهای تصمیم گیری حاکم 42
- این همه تکیه بر رضایت و خشنودی تودۀ مردم، چرا؟ 43
- ویژگی های عامّه و خاصّه ونقش هر یک در حکومت 44
- ویژگی های عموم جامعه و مستضعفین آن 45
- تداوم حکومت با طرد سخن چینان 48
- رازداری و خطاپوشی 50
- مبارزه با مظاهر فساد و فحشا 51
- رایزنی در اسلام 53
- معیارهای اخلاقی مشاوران 54
- ضرورت طرد عناصر فاسد از هیأت دولت 56
- جذب نیروهای حزب اللّه در هیأت دولت و علل برتری آنها 57
- انتخاب برگزیده ها 58
- ضرورت تشویق و تنبیه و معیارهای آن دو 60
- اعتماد به مردم 61
- آفت دولت مردان و راه پیشگیری آن 64
- مکتبی بودن یا تخصص داشتن ؟ 65
- سرنوشت مشترک افراد جامعه و پیوستگی طبقات اجتماع 65
- قوام و استواری اقشار جامعه 67
- تفکیک قوا و تقسیم کار بر اساس شایستگی ها 69
- ویژگی های فرماندهان سپاه اسلام 70
- وظایف رهبر در مقابل فرماندهان سپاه اسلام 73
- مهم ترین خصائل فرماندهان عالی و برگزیده 75
- استقرار عدالت، دوستی با مردم 77
- ضرورت تشویق و تأثیر آن در روحیۀ سپاه 78
- آفت تبعیض 79
- جایگاه قرآن و سنّت در جامعۀ اسلامی 81
- اهمیت قضاوت و شخصیت قاضی در اسلام 82
- وظایف رهبر در برابر قضات شایسته 85
- حاکمیت ضابطه به جای رابطه در انتخاب کارگزاران دولت 87
- معیارهای انتخاب کارکنان دولت 88
- تأمین نیازهای مادی کارمندان دولت 90
- نظام بازرسی در حکومت اسلامی و نقش رهبر در مقابل آن 91
- نظارت پنهانی 93
- بازرسان مختلف 94
- ضرورت تلاش دولت در جهت تقویت کشاورزی 97
- تخفیف در مالیات 98
- نتایج بی توجهی به کشاورزان 101
- معیارهای گزینش معاون 102
- عوامل سقوط و انحطاط حکومت 102
- ملاک های انتخاب در حکومت اسلامی 104
- تقسیم کار و تعیین مسؤول 106
- تجّار و پیشه وران و کارگران 107
- محدودیت های تجارت 108
- احتکار و انحصارطلبی 110
- جایگاه کارگران و مستضعفان در جامعۀ اسلامی 111
- ویژگی های حاکم مردمی 115
- رمز پیروزی مسؤولان در کارهای اجرایی 117
- خودسازی، بهترین راه جلوگیری از عمل زدگی 118
- ضرورت رعایت اضعف مأمومین در نماز جماعت 119
- ثمرۀ مردمی بودن و مفاسد جدایی از آنها 120
- ضرورت برخورد با خویشاوندان و حاشیه نشینان فاسد 123
- مساوات در برابر قانون 125
- اطلاع رسانی و توجیه اصولی مسائل 126
- صلح و زندگی مسالمت آمیز 127
- وفای به عهد 129
- استقرار حکومت با سفّاکی و خون ریزی ممکن نیست 131
- نتیجۀ خونریزی و ضرورت اجرای حدّ قصاص 132
- موقعیت شناسی رمز تصمیم گیری موفق 137
- یاد آخرت، راه جلوگیری از هواهای نفسانی 138
- عبرت پذیری و حرکت بر اساس قرآن و سنّت 140
- وظیفۀ رهبری در تعیین شرح وظایف 141
- شهادت، پایان راه 142
- مواظبت برای اقامۀ نماز و زکات و نیک رفتاری با مستخدمین 142
برای هر فرد انسان آن چنان کرامتی قائل است که کشتن یک فرد را در حکم کشتن همۀ انسان ها و احیای یک فرد را در حکم احیای همۀ انسان ها می داند:
إِیَّاکَ وَ الدِّمَاءَ وَ سَفْکَهَا بِغَیْرِ حِلِّهَا فَإِنَّهُ لَیْسَ شَیْ ءٌ أَدْعَی لِنِقْمَهٍ وَ لا أَعْظَمَ لِتَبِعَهٍ وَ لا أَحْرَی بِزَوَالِ نِعْمَهٍ وَ انْقِطَاعِ مُدَّهٍ مِنْ سَفْکِ الدِّمَاءِ بِغَیْرِ حَقِّهَا وَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مُبْتَدِئٌ بِالْحُکْمِ بَیْنَ الْعِبَادِ فِیمَا تَسَافَکُوا مِنَ الدِّمَاءِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَلا تُقَوِّیَنَّ سُلْطَانَکَ بِسَفْکِ دَمٍ حَرَامٍ فَإِنَّ ذَلِکَ مِمَّا یُضْعِفُهُ وَ یُوهِنُهُ بَلْ یُزِیلُهُ وَ یَنْقُلُهُ.
از خونریزی ناحق دوری کن؛ زیرا هیچ چیز بدتر از خونریزی ناحق خشم و غضب خداوند را بر نمی انگیزد و نعمت [الهی] را از کف بیرون نمی برد و عمر را کوتاه نمی کند؛ و خداوند در روز قیامت به اول چیزی که رسیدگی می کند، قتل نفس است. پس برقراری حکومتت را با ریختن خون حرام استوار مکن؛ زیرا ریختن خون حرام از اموری است که حکومت را ضعیف و سست می گرداند، بلکه آن را از بین می برد و به دیگری منتقل می کند.
نتیجۀ خونریزی و ضرورت اجرای حدّ قصاص
وَ لا عُذْرَ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ وَ لا عِنْدِی فِی قَتْلِ الْعَمْدِ لِأَنَّ فِیهِ قَوَدَ الْبَدَنِ وَ إِنِ ابْتُلِیتَ بِخَطَإٍ وَ أَفْرَطَ عَلَیْکَ سَوْطُکَ أَوْ سَیْفُکَ أَوْ یَدُکَ بِالْعُقُوبَهِ فَإِنَّ فِی الْوَکْزَهِ فَمَا فَوْقَهَا مَقْتَلَهً فَلا تَطْمَحَنَّ بِکَ نَخْوَهُ سُلْطَانِکَ عَنْ أَنْ تُؤَدِّیَ إِلَی أَوْلِیَاءِ الْمَقْتُولِ حَقَّهُمْ.