مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 108

ضعف و قوت در مواجهه با اباحه‌گری

ابن‌خلدون یکی از علل افول تمدن و فرهنگ اسلامی را از بین رفتن «عصبیت» یعنی از بین رفتن حس همبستگی، قومی در میان مسلمانان و شیوع بی‌تفاوتی و «اباحه‌گری» در مسائل و ضوابط اسلامی می‌داند. [167] عوامل زیادی در عصبیت یک ملت دخیل هستند، اما آن چه که از نظر فرهنگی قابل توجه است، رواج و یا ترویج اباحه‌گری در میان مسلمانان می‌باشد. اباحه در لغت به معنی مباح کردن و جایز شمردن در مقابل خطر و تحریم است و در اصطلاح به سهل‌انگاری اخلاقی در رفتارهای شرعی و عرفی اطلاق می‌شود. چنان چه بعضی از فرق، غلاة و متصوفه را به خاطر این که می‌گفتند: «مقصود از حرام و حلال که در قرآن آمده است، تبری و بیزاری از دشمنان امام و دوستی و تولای آنها می‌باشد،» متهم به اباحه‌گری می‌کردند. [168] تعصب به رفتارها و الگوهای مشروع در جامعه و پایبندی به تمسک آنها از عوامل جاودانگی یک تمدن و فرهنگ شمرده می‌شود. [169] .

خلاء بینشی و ارزشی

اساسی‌ترین عامل پذیرش فساد و تباهی، خلایی است که از حقایق فرهنگ تکاملی در درون مردم یک جامعه به وجود می‌آید و در پی آن، اشتیاق ذاتی به کمال‌جویی محو و نابود می‌شود. خطرناک‌ترین حالت زمانی است که