مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 116

انسانی هر چه نسبت به این اهداف و آرمان‌ها واقعی‌تر و حقیقی‌تر باشد به همان اندازه استراتژی و خط مشی‌ها و برنامه‌های آن بهینه می‌گردد. از این رو، کلیه‌ی نهضت‌ها و انقلاب‌ها و حرکت‌هایی که در طول تاریخ به وجود آمده‌اند، همه ناشی از سرکشی و عصیان فرهنگ‌ها به منظور برقرار ساختن نظمی نوین و پاسخ‌گویی به نیازهای ملی جامعه بوده‌اند. ارتباط منطقی بین فعالیت‌های گذشته، حال و آینده به واسطه‌ی فرهنگ آن جامعه شکل می‌گیرد و این فرهنگ است که سیر تحول و رشد را مشخص می‌کند. [181] .

رابطه‌ی فرهنگ و توسعه‌ی اقتصادی

درخواست‌های انسانی که از میزان و درجه‌ی محتوای علم، اندیشه، تجربیات و باورها، ارزش‌ها و هنجارهای او بر می‌خیزد، عامل اصلی این تحولات می‌گردد. اصولا در تعامل بین فرهنگ و توسعه به صورت خلاصه می‌توان چنین گفت:

1- فرهنگ، چگونگی نگرش به جهان و نحوه‌ی به کارگیری منابع آن را تعیین می‌کند.

2- فرهنگ، گرایش‌های مختلف رفتاری و جهت آنها را مشخص می‌سازد.

3- اقتصاد و تحولات آن، باعث تغییر در گزینش‌های رفتاری می‌گردد.

4- فرهنگ، پدیدآورنده‌ی بنیاد هویت ملت‌ها و یا گروه‌های مختلف است.

5- فرهنگ، بیان کننده‌ی مدل ارتباطی بین گذشته، حال و آینده است.

6- فرهنگ، باعث تقسیمات اجتماعی در جامعه می‌گردد.

7- فرهنگ، نظام تولیدی و مصرف را تعیین می‌کند. [182] .