مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 222

انسان واقع‌نگر به دنیا نگریسته و ورای آن را تأمین می‌کند [358] و همواره این گوهر گرانبها را آویزه‌ی گوش می‌کند که:

کسی از دنیا شادمانی ندید جز آنکه پس از آن با اشک و اندوه روبه‌رو شد؛ هنوز با خوشی‌های دنیا روبه‌رو نشده که به ناراحتی‌ها و پشت کردن آن مبتلا می‌گردد، شبنمی از رفاه و خوشی دنیا بر کسی فرود نیامده جز آن که سیل بلاها همه چیز را از بیخ و بن می‌کند. هرگاه صبحگاهان به یاری کسی برخیزد، شامگاهان خود را به ناشناسی می‌زند، اگر از یک طرف شیرین و گوارا باشد از طرف دیگر تلخ و ناگوار است.

کسی از فراوانی نعمت‌های دنیا کام نگرفت جز آن که مشکلات و سختی‌ها دامنگیر او شد، شبی را در آغوش امن دنیا به سر نبرده جز آن که صبحگاهان بال‌های ترس و وحشت بر سر او کوبید. [359] .

بهترین وسیله‌ی گذر از دنیا

در لسان قرآن و احادیث از تقوای الهی به عنوان تنها وسیله‌ای که می‌تواند انسان را به سلامت از بستر دنیا آزاد ساخته و او را رهسپار مراحل بعدی نماید، یاد شده است.

از نظر لغوی، تقوا اسم است از «وقی» و هر دو به معنی محفوظ داشتن و پرهیز کردن است. در مفردات راغب، تقوا آن است که انسان خود را از یک شی مخوف، نگه دارد. [360] .

در نهج‌البلاغه مفهوم تقوا مرادف با پرهیز حتی به مفهوم منطقی آن نیست،