مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 269

بود. [547] به خدا سوگند می‌خورد تا عمر باقی است و شب و روز برقرار است و ستارگان در آسمان در پی هم طلوع و غروب می‌کنند، هرگز دست به تقسیم ناعادلانه‌ی بیت‌المال نزده و از طریق ناصواب در پی اهداف خویش نخواهد رفت، چرا که او بر اساس عنصر واقع نگری و خدا محوری به نیکی پی برده بود که بخشیدن مال در غیر مورد آن، تبذیر و اسراف است؛ اعم از این که مال شخصی باشد یا از آن بیت‌المال؛ چرا که این امر گرچه در دنیا باعث سربلندی صاحب مال می‌گردد، در آخرت موجب سرافکندگی وی خواهد شد، و گرچه بعضی او را گرامی دارند، نزد خداوند به خواری شمرده می‌شود. هیچ کس مال خویش را در غیر راهی که خداوند فرمود مصرف نکرد و به غیر اهلش نسپرد، جز این که سرانجام خداوند او را از سپاسگزاری آنان محروم ساخت و محبتشان را متوجه دیگری نمود، و اگر روزی محتاج آنها شود، بدترین رفیق و ملامت کننده‌ترین دوست خواهد بود! [548] .

مولفه‌ی نظامی

این عنصر در دوره‌ی کوتاه زمامداری حضرت (ع) بیش از همه جلوه نمود. بخشی از دوران حکومت ایشان در پی جنگ با قاسطین، مارقین و ناکثین سپری گردید. همچنان که اقدام حضرت (ع) به جنگ، به اذن الهی صورت می‌گرفت: «الا و قد امرنی الله بقتال اهل البغی و النکث و الفساد فی الارض»، [549] کلیه‌ی دستورات و فرامین حضرت (ع) نیز در طول جنگ ناشی از رعایت حدود الهی بود؛ چه آن که قبل از شروع جنگ به یاران و لشکریان خویش