مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 345

اعتراف به ذلت، واپسگرایی و عقب افتادگی، و یا مبارزه، استفاده از سلاح، کشتن و یا شهید شدن. [778] .

9- مرگ، زندگی همراه با ستمکشی است. زندگی، زنده ماندن در سایه‌ی دشمنان نیست، بلکه در مرگ همراه با قیام در راه خداست. [779] از این رو، فرماندهان اسلام به همراه لشکریان خویش باید مرگ با عزت را بر زندگی ذلت بار ترجیح دهند.

10- فرماندهان و سایر رزمندگان باید در راه عقیده و ارزش‌ها در طول جنگ ثابت قدم باشند: «و انی لعلی المنهاج الذی ترکتموه طائعین و دخلتم فیه مکرهین.» [780] .

سیاست‌های امام علی در جنگ‌ها

سیاست‌ها، بایدها و نبایدهایی هستند که در اجرای برنامه‌ها، بر اساس اعتقادات و مبانی ارزشی و فکری با رعایت نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت‌ها و عوامل تهدیدزای بیرونی تدوین می‌گردند. [781] .

سیاست‌هایی که امیرالمؤمنین علی (ع) در طول سفر و جنگ و بعد از آن، خود و فرماندهان و لشکریانش را ملزم به پایبندی و رعایت آنها می‌کرد، در طول جنگ‌های سه گانه با ناکثین، قاسطین و مارقین به صورت‌های مختلف از طرف حضرت (ع) بیان شده است که به تناسب به بخشی از آنها اشاره می‌گردد: