مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 42

قبول مربوط می‌شود که معمولا تخطی از آنها خلاف نزاکت، ادب و یا صرفا ناموجه تلقی می‌گردد، ولی کسی را به خاطر آن تنبیه نمی‌کنند. بعضی از این رفتارها جنبه‌ی تشریفاتی دارند؛ مانند: نحوه‌ی خوردن، آشامیدن، پوشش ظاهری، دست دادن، یا مربوط به آیین‌های قومی و مذهبی می‌شوند؛ مانند: حرمت خوردن و آشامیدن در ماه رمضان در جوامع اسلامی. در واقع، تمام سنت‌های مستمر و پایدار جامعه و الگوهای رفتاری در درون خانواده و بیرون از آن در همین قالب قرار می‌گیرند. مثلا زمانی سنت جامعه‌ی شهری ایرانی اجازه‌ی اشتغال زنان و دختران را در بیرون از خانه نمی‌داد، ولی امروز وضع کاملا دگرگون شده است. در مورد آموزش و تعلیم و تربیت زنان نیز زمانی چنین بود و هم اکنون در عربستان سعودی بانوان مجاز به رانندگی وسایل نقلیه نیستند. در ایران نیز کمتر اتفاق می‌افتد که خانمی راننده تاکسی یا اتوبوس باشد. ولی این کار در کشورهای اروپای شرقی و غربی و همچنین آمریکا عمل دور از انتظار و شأن بانوان تلقی نمی‌شود. در واقع، همان گونه که از عنوان آن پیداست، سنت‌های عامه در زمان و مکان تغییر می‌کنند و هیچ قاعده و الگوی قطعی و فراگیر برای آنها وجود ندارد.

آداب و معاشرت و اخلاقیات از جمله قواعد جدی‌تر جامعه هستند که پایبندی به آنها اساسی تلقی می‌شود. در واقع، آنها جنبه‌ی اجباری دارند و ضمانت اجرایی‌شان نیز بازتاب‌های هیجانی فراتر از معمول دارد. در اینجا ارزش‌های اساسی مربوط به فرهنگ جامعه مطرح است و درستی و نادرستی، اخلاقی و غیراخلاقی بودن اعمال، اندیشه‌ها واحساسات در معرض داوری قرار می‌گیرد. اصول و قواعد شرعی احکام مذهبی و دینی در همین قالب مطرح هستند، که معمولا تخطی از آنها هم مستوجب گناه و عقوبت اخروی و هم در بعضی موارد مشمول مجازات و تعزیرات شرعی و عرفی می‌گردد؛ مانند: زنا، لواط، سب ائمه معصومین (ع) و جز اینها. وفاداری به میهن، وطن دوستی،