مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 43

عدم همکاری با دشمن و از این قبیل، جزو ارزش‌های مورد تأکید فرهنگ ملی است و تبعا عدول از آنها هم منفور جامعه است و هم تبعات قانونی دارد.

البته تحول صنعتی، شهرنشینی و دگرگونی‌های زندگی جمعی ممکن است زمینه‌ی تغییراتی را برای برخی آداب فراهم کنند، ولی بدون شک، بنابه سرشت و ماهیت الزامی و آمرانه‌شان، انتظار دگرگونی در آنها را نباید داشت. درست در همین عرصه است که بعضا جوامع در حال گذر دچار تنش و بحران از درون می‌شوند و هنجارهای پربهای فرهنگی آنها دستخوش آشفتگی می‌گردد. در این احوال اگر جامعه در صدد همسازی با شرایط پیش آمده برآید، نتیجه‌ی جبری آن شکسته شدن حریم‌ها، رواج هرج و مرج رفتاری، بی‌عفتی و کمرنگ شدن اخلاقیات و سایر پیامدهای نامطلوب اجتماعی خواهد بود.

نمادها

یکی دیگر از عناصر و ابزارهای مفید برای شناخت گستره‌ی ظرفیت و پویایی فرهنگ جامعه، مطالعه و بررسی نمادهاست. نماد عبارت از یک اشاره، مضمون، شی‌ء یا رفتاری است که در روابط اجتماعی به کار می‌رود تا به وسیله‌ی آن، چیز دیگری القاء یا تداعی شود. نماد یک نشانه‌ی ارتباطی است که نوعی آگاهی را با ساده‌ترین و سریع‌ترین شکل منتقل می‌کند. ما در علوم مختلف از جمله ریاضیات، رایانه و اطلاع رسانی از نمادها استفاده می‌کنیم. همین نمادها هستند که با نصب آنها در شهرها و جاده‌ها و اماکن مختلف، برخی امور سامان یافته و تسهیل می‌شود. مثلا امروزه علامت ممنوعیت کشیدن سیگار در اغلب مکان‌ها به چشم می‌خورد و به عنوان یک عامل بازدارنده‌ی رفتاری به کار می‌رود. همین طور نمادهایی مانند «بوق زدن ممنوع» و سایر نمادهای ترافیکی، رانندگان را به اعمال خاصی امر و نهی می‌کنند.

جامعه شناسان معتقدند که با این نمادها اجتماعات و توده‌های مردم را