مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 47

به تدریج جای خود را به ارزش‌های کاذب و ساختگی می‌دهد و خود تبدیل به ضد ارزش می‌شود. اگر جامعه و فرهنگ آن در چنین سیر قهقرایی قرار گیرد و همگان به صرافت افتاده و مجدانه در صدد تدبیر بحران بر نیایند، کمترین انتظار، فروپاشی آن جامعه است. قرن‌ها پیش جامعه شناس و متفکر اسلامی «ابن‌خلدون» به صراحت این معنی را بیان داشته است. [77] .

بینش

فرهنگ یک ملت بیش از هر چیز تحت تأثیر بینش‌ها، عقاید و ایدئولوژی‌های حاکم بر آن می‌باشد. بینش از سه مولفه‌ی عقاید، ارزش‌ها و آگاهی‌ها تشکیل می شود. [78] ایدئولوژی متکی به ایمان و یقین در فراسوی شناخت عقلی، علمی و تجربی قرار دارد و به همین لحاظ بسیاری از الگوهای رفتاری و بینشی افراد در جامعه را شکل می‌دهد. عقیده و ایمان به ما می‌گوید چگونگی نسبت به مسایل و امور دنیوی و اخروی نگاه کنیم و قضاوت نماییم، از قدرت حاکم تبعیت کنیم، نسبت به همنوعان خود رفتار کنیم و در یک کلام معیارهای خوب و بد، اخلاقی و غیراخلاقی را برای ما ترسیم می‌کند. گاهی اوقات ایدئولوژی‌ها منجر به نوعی جزمی گرایی، عدم تساهل و به اصطلاح بنیادگرایی می‌شوند؛ این زمانی است که فرهنگ جامعه پویایی خود را از دست داده و به حالت رکود و جمود در آمده و آغوش خود را به روی محیط بسته باشد.

ایدئولوژی‌ها ممکن است منشأ دینی یا غیردینی داشته باشند، ولی به هر حال تأثیر آنها در کنش و بینش جامعه قطعی و مسلم است. ایدئولوژی هم