مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه علی (ع) صفحه 56

کشاورزی به مرحله‌ی صنعتی از این منظر، در هر رده‌ی تکاملی، انسان با دستیابی به ابزار و شیوه‌ی تولید پیشرفته‌تر، بهره‌وری خود را افزایش می‌دهد و در نتیجه به مازاد اقتصاد بیشتر می‌رسد. این فراگرد به نوبه‌ی خود باعث ایجاد ثروت و رفاه بیشتر، تنوع فرهنگ، جایگاه و نقش والاتر و توسعه‌ی فراگیرتر برای مردم جامعه می‌گردد. این الگو تأکید بر نوآوری، تنوع، کارآیی، بهره‌وری و اثر بخشی دارد. این تحول تنها جنبه‌ی کمی ندارد، بلکه حوزه‌های کیفی و معنوی مانند حقوق، مذهب، هنر و جز اینها را نیز در برمی‌گیرد.

در الگوی «اشاعه‌ای»، عناصر و منظومه‌های فرهنگی در اثر مجاورت و تعامل جوامع، متقابلا گسترش می‌یابند. نظریه‌ی اشاعه‌ی فرهنگی، به عنوان تئوری تکاملی، بر این فرض استوار است که فرهنگ‌های پویا و زاینده در برخورد با فرهنگ‌های ایستا و نازا، خود را بر آنها تحمیل و مسلط می‌کنند. شاید امروزه با انقلاب ارتباطات و ابزارهای اطلاع رسانی، الگوی انتشار و اشاعه‌ی فرهنگی و غلبه‌ی نظام‌های پویا بر عرصه‌ی فرهنگی جهان بیش از هر زمان محسوس و ملموس باشد. شبکه‌های عظیم ارتباطی، مرزهای سنتی جغرافی و سیاسی را در هم شکسته و از فراز کره‌ی خاکی بر بال امواج صوتی و تصویری به خلوت اقشار مختلف ملت‌ها نفوذ کرده و فرهنگ‌ها را مستقیما مورد آماج خود قرار داده‌اند.

در الگوی «فرهنگ‌سازی» برای تغییر اجتماعی، برخی گرایش به انتقال آرام در تغییر و دگرگون سازی دارند و بعضی اجبار، خشونت و انقلاب را توصیه می‌کنند. [91] .

اصولا در بحث فرهنگ سازی دو بخش عمده مطرح است: