سلسله مباحث اعتقادی (الهیات در نهج البلاغه) صفحه 26

اینک سؤال این است که این گونه استدلال در مجموعه نهج البلاغه هست یا نه؟ اگر پیدا کردیم که مطلوب حاصل است، وگرنه جای دارد که سؤال ها و جواب هایی مطرح شود.

جلسه پنجم

اشاره

الحمد لله رب العالمین، و خیرُ الصلاه و السلام علی خیر خلقه، حبیب إله العالم، ابی القاسم محمد و علی آله آل الله؛ و اللعن الدائم علی اعدائهم اعداء الله، مِنَ الآن إلی یوم لقاء الله.

در توحید صدوق (ص285، حدیث 2) آمده است:

سُئلَ امیرالمؤمنین علیه السلام بِمَ عَرَفتَ رَبَّک؟ قالَ: بِما عَرَّفَنی نَفسهُ. قیل: و کَیف عَرَّفکَ نَفسهُ؟

از امیرالمؤمنین علیه السلام سؤال شد: به چه چیز پروردگارت را شناختی؟ فرمود: به آن گونه که خودش را شناساند! سؤال شد: چگونه خدا خودش را شناساند؟ فرمود:

لاتُشبِهُه صورهٌ و لا یُحَسُّ بالحواسّ و لایُقاس بالناس؛ قریبٌ فی بُعده، بعیدٌ فی قُربه، فوقَ کلَّ شیءٍ و لایُقال شیءٌ فوقَه، امامُ کلِّ شیءٍ و لایُقال له اَمام؛ داخلٌ فی الاشیاء لا کَشیءٍ فی شیء داخل، و خارجٌ من الاشیاء لا کَشیءٍ من شیء خارجٍ؛ سبحان مَن هو هکذا، و لا هکذا کغیره، و لکلّ شیءٍ مُبتَدأ{11}

[به اینکه] صورتی به او نمی ماند، و به حواس درک نمی شود، و نمی توان او را به خلق قیاس کرد؛ در عین اینکه دور است نزدیک و در حالی که نزدیک است دور می باشد، فوق هرچیزی است و نمی توان گفت چیزی فوقِ اوست، پیشاپیش هرچیزی است و نمی توان گفت برای او پیش (و جلوتری) هست؛ درون اشیاست نه به مانند ورود چیزی در چیزی، و برون از اشیاست نه همچون چیزی که از چیزی بیرون است.