- جلسه اول 1
- یادآوری 1
- 1. طرق اثبات خداوند متعال در نهج البلاغه. 1
- اشاره 1
- عناوین بحث 1
- 6. اینکه حضرت حق به قوای ظاهر و باطن مُدْرَک انسان نمی تواند باشد. 2
- 4. صفات خداوند متعال. 2
- 9. وارسی مشیت و اراده حضرت حق. 2
- 3. معنای یکتائی حضرت حق. 2
- 7. بینونت حضرتِ حق با ماسوای خودش. 2
- 8. بررسی احاطه علمی حضرت حق و احاطه قیومی ذات آفریدگار متعال بر کائنات. 2
- 5. نفی صفات حضرت حق به چه معناست. 2
- جلسه دوم 5
- اشاره 5
- میزان شناخت 7
- ابزار شناخت 8
- مسئله خداشناسی 9
- سه طریق اثبات خدا 12
- جلسه سوم 12
- اشاره 12
- [راه های اثبات و تذکُّر به وجود قدوسی حضرت حق در نهج البلاغه ] 13
- اشاره 13
- [طریق اول] توضیح 13
- طریق دوم 16
- جلسه چهارم 20
- اشاره 20
- جلسه پنجم 26
- اشاره 26
- اشاره 30
- جلسه ششم 30
- ازلیت خدای سبحان 39
- تبیین اول مدعا: 41
- تبیین سوم: 44
- یک سؤال: 45
- اشاره 47
- جلسه هشتم 47
- اشاره 53
- جلسه نهم 53
- جلسه دهم 60
- اشاره 60
- اشاره 64
- جلسه یازدهم 64
- جلسه دوازدهم 71
- اشاره 71
- اشاره 76
- جلسه سیزدهم 76
- اشاره 81
- جلسه چهاردهم 81
- بی همتا بودن خدا 84
- اشاره 87
- جلسه پانزدهم 87
- پاسخ 91
- اشاره 91
- جلسه شانزدهم 91
- اولاً: 94
- اشاره 94
- پاسخ 94
- اشاره 94
- اشاره 94
- اشاره 94
- اشکال سوم 94
- ثانیاً: 94
- پاسخ 94
- اشکال دوم 94
- اشاره 95
- پاسخ 95
- اشکال چهارم 95
- جلسه هفدهم 95
- جواب: توقُّف بر آن ندارد، بلکه حاکی و کاشف از توحید و یگانگی است. 95
- سؤال: آیا وحدت انبیا در هدف و روش، توقُّف بر توحید ندارد؟ 95
- پاسخ 95
- اشاره 95
- اشاره 98
- جلسه هیجدهم 98
- پاسخ اشکال: 101
- اشاره 104
- نگاهی به دیدگاه توحیدی ابن عربی 112
- جلسه بیستم 114
- اشاره 114
- وجه اول: 118
- وجه دوم: 119
- جلسه بیست و یکم 122
- توحید در صفات 122
- اشاره 122
- نتیجه 127
- دلیل دوم 128
- جلسه بیست و دوم 128
- پاسخ 132
- اشکال 132
- اشاره 135
- سخن علاّمه مجلسیŠ 135
- جلسه بیست و سوم 135
- جلسه بیست و چهارم 141
- نظر استاد 141
- بیانِ علاّمه مجلسیŠ 144
- یادآوری 146
- اشاره 146
- وارسی سخن علاّمه طباطباییŠ 146
- جلسه بیست و پنجم 146
- بیان علاّمه مجلسی 147
- نقد و بررسی 150
- جلسه بیست و ششم 151
- سخنی دیگر از قاضی سعید قمی 151
- روایات 157
- اشاره 157
- جلسه بیست و هفتم 157
- اشاره 157
- روایت دوم 158
- روایت اول 158
- روایت سوم 159
- روایت چهارم 160
- سخن استاد شهید مطهری 161
- اشاره 165
- اشاره 165
- سخن علاّمه طباطبایی(ره) 165
- قول اول: 165
- قول چهارم: 166
- قول سوم: 166
- جلسه سی ام 169
- نظر علاّمه طباطبایی(ره) 169
- اشکال 171
- نقد و بررسی 171
- پاسخ علامه 171
- توضیح 171
- سخن استاد مطهری 173
- یادآوری 173
- شناخت فطری 175
- جلسه سی و یکم 175
- اشاره 175
- جلسه سی و دوم 178
- روایت اول 178
- شناخت خدا از طریق خدا 178
- اشاره 178
- روایت دوم 179
- روایت سوم 180
- روایت چهارم 181
- شرح قاضی سعید 182
- فرا شناخت 184
- اشاره 184
- اما معرفت خدا در علوم بشری 187
- چکیده 188
- پی نوشت 190
اگر گفته شود بعضی از پیامبران را یک خدا فرستاده و بعضی دیگر را خدای دیگر!
پاسخ
این هم غلط است زیرا در این فرض، هر دو خدا و هر دو گروه از پیامبران دروغ گواند؛ زیرا هر دو گروه می گویند خدا یکی است.
اشکال چهارم
اشاره
اگر کسی بگوید: این استدلال دَوری است؛ زیرا برای اثبات یکتایی خدا استدلال به رسالت انبیا شده است. در حالی که رسالتِ انبیا، متوقِّف بر اثباتِ
خداست. اگر اثباتِ خدا متوقِّف باشد بر رسالت انبیا دَور پیش می آید.
پاسخ
رسالتِ انبیا بر یکتایی خدا توقُّف ندارد، بلکه بر اصل اثبات خدا توقف دارد (نه بر یکتایی خدا) اگر خدا ثابت نشده باشد مسئله رسالت معنا ندارد. پس رسالتِ انبیا متوقِّف بر اثبات اصل وجود خداست.
بلی اگر چنانچه اصل اثبات وجود خدا را از نفس مسئله رسالت اثبات کنیم دَور است؛ زیرا رسالت متوقِّف بر اثبات وجود خدا و اثبات وجود خدا متوقف بر رسالت، می شود.
در اینجا اثبات وجود خدا از جای دیگر شده و مفروغ عنه است. بحث یکتایی است، رسالت بر یگانگی خدا توقُّف ندارد.
سؤال: آیا وحدت انبیا در هدف و روش، توقُّف بر توحید ندارد؟
جواب: توقُّف بر آن ندارد، بلکه حاکی و کاشف از توحید و یگانگی است.
همه این اشکالات و شبهات نادرست، و این سخن حضرت استدلال استواری است در جهت یکتایی حضرت حق.
جلسه هفدهم
اشاره
اَلْحَمدُ لله ربِّ الْعالَمینَ، و خَیرُ الصَّلاه و السَّلام عَلی خَیر خَلْقه، حَبیب إله العالَم، أبی القاسم محمَّد و عَلی آله آل الله؛ و اللَّعْن الدَّائم عَلی أعدآئهم أعدآء الله، مِن الآن إلی یَوم لقاء الله.