- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- بخش اول: کلیات 4
- 1. طرح مسئله 4
- 2. تعریف مفاهیم 6
- 3. هدف های کلی و جزئی پژوهش 11
- 4. پرسش های پژوهش 11
- 5. روش پژوهش 12
- الف) شرح های صحیفه سجادیه 13
- 6. پیشینه پژوهش 13
- اشاره 13
- ب) کتاب ها 14
- ج) پایان نامه ها 16
- 7. ضرورت پژوهش 18
- اشاره 19
- الف) نگاهی به مقام والای امام زین العابدین علیه السلام 19
- اشاره 19
- 8. پیش نیازهای پژوهش 19
- یک _ نگاهی به دوران امام سجاد علیه السلام 22
- دو _ جنبه های گوناگون مبارزات امام سجاد علیه السلام 26
- ب) نگاهی به صحیفه سجادیه 29
- اشاره 29
- یک _ خاستگاه صحیفه سجادیه 31
- دو _ دلیل کامله نامیدن صحیفه سجادیه 33
- سه _ سند صحیفه سجادیه 35
- بخش دوم: مبانی تربیتی در صحیفه سجادیه 41
- اشاره 41
- 1. خوددوستی (حب ذات) 42
- 2. کمال جویی 45
- 3. خداجویی 49
- 4. میل به جاودانگی 53
- 5. خوف و رجا (ترس و امید) 54
- اشاره 54
- الف) خوف 56
- ب) رجاء 58
- 6. دوری از غفلت 61
- 7. دنیادوستی 65
- 8. اختیار 68
- اشاره 68
- مفهوم اختیار 69
- «اختیار» در صحیفه سجادیه 70
- بخش سوم: اصول تربیتی در صحیفه سجادیه 73
- اشاره 73
- 1. هدایت 74
- اشاره 74
- الف) هدایت بر مبنای خداجویی 75
- ب) هدایت بر مبنای جاودانه خواهی 76
- ج) هدایت بر مبنای خوددوستی 79
- 2. تذکر 81
- 3. زهد 84
- 4. التزام به عمل 87
- 5. تقوا 90
- 6. توکل 93
- 7. ایجاد انگیزه 95
- بخش چهارم: روش های تربیتی در صحیفه سجادیه 98
- اشاره 98
- مفهوم واژه «روش» 98
- رابطه روش های تربیتی با جنبه های شخصیت انسان 100
- اشاره 100
- اشاره 101
- یک _ بینش در مورد دنیا 101
- 1. روش های شناختی 101
- الف) اعطای بینش 101
- اشاره 101
- دو _ بینش در مورد حقیقت انسان 104
- سه _ بینش در مورد مرگ و معاد 107
- ب) ذکر خدا 110
- الف) توبه 113
- 2. روش های گرایشی 113
- اشاره 113
- ب) ناچیز شمردن خوبی ها و زیاد شمردن بدی ها 117
- ج) یادآوری نعمت ها 119
- اشاره 122
- الف) تکریم و احترام 122
- احترام به فرزندان 122
- اشاره 122
- 3. روش های رفتاری 122
- یک _ رفق و مدارا با پدر و مادر 125
- ب) رفق و مدارا 125
- اشاره 125
- دو _ رفق و مدارا با همسایگان و دوستان 127
- ج) نیکی کردن در مقابل بدی 128
- تعریف هدف 131
- بخش پنجم: اهداف تربیتی در صحیفه سجادیه 131
- هدف در تعلیم و تربیت 131
- اشاره 132
- ویژگی های هدف 132
- دسته بندی هدف های تربیتی در صحیفه سجادیه 132
- هدف غایی تربیتی در صحیفه سجادیه 134
- اهداف واسطه ای تربیت 137
- 1. اهداف تربیتی در رابطه انسان با خدا 138
- اهداف تربیتی در صحیفه سجادیه 138
- اشاره 138
- اشاره 138
- الف) معرفت به خدا 138
- ب) دست یابی به ایمان کامل 141
- ج) تقوا 144
- د) پرورش روح عبادت 146
- ه ) شکرگزاری 151
- 2. اهداف تربیتی در رابطه انسان با خود 157
- اهداف گرایشی 157
- اشاره 157
- اشاره 157
- اول _ پرورش حس خداجویی 158
- دوم _ پرورش حس فضیلت جویی 161
- اشاره 165
- اول _ هدایت میل به خوردن و آشامیدن 167
- دوم _ هدایت میل جنسی 173
- اشاره 175
- 3. اهداف تربیتی صحیفه در رابطه انسان با دیگران 175
- الف) اهداف تربیتی در روابط خانوادگی 176
- ب) اهداف تربیتی در روابط اجتماعی 182
- ج) اهداف تربیتی در روابط سیاسی 184
- د) اهداف تربیتی در روابط اقتصادی 187
- 1. نقش رسانه در ترویج معارف صحیفه سجادیه 190
- بخش ششم: همراه با برنامه سازان 190
- 2. پیشنهادهای برنامه ای 191
- الف) تشکیل میزگردهای علمی و تخصصی 191
- اشاره 191
- ب) استفاده از ادعیه و مناجات صحیفه سجادیه در رسانه 191
- ج) بازتاب دادن فرازهای تربیتی دعاهای امام سجاد علیه السلامدر رسانه 192
- د) تولید برنامه های آموزشی برای کودکان و نوجوانان 192
- ه ) الگوآفرینی 193
- اشاره 193
- یک _ الگوی فروتنی 194
- دو _ الگوی انفاق 196
- سه _ الگوی بندگی 197
- چهار _ الگوی بخشایش 199
- 3. محورهای قابل بررسی در صحیفه سجادیه 200
- 4. بررسی عملکرد رسانه 201
- 5. پرسش های مردمی 203
- 6. پرسش های کارشناسی 204
- کتاب نامه 207
دیباچه
انسان، برترین آفریده خداوند و والاترین نشانه قدرت اوست. تمام زمینه های رشد و کمال در وجود انسان نهاده شده است تا به مقام خلیفه اللهی برسد و این هدف جز با تربیت دینی و اخلاقی ممکن نیست. هدف از رسالت انبیا و امامان معصوم علیهم السلام نیز فراهم کردن زمینه های رشد و تعالی انسان و رهانیدن او از گمراهی ها و هدایت به سوی نور است. اگر این تحول مقدس بر اساس تربیت الهی در انسان تحقق نیابد، انسان در مرتبه حیوانی اش می ماند و در جهت سیر نزولی گام برمی دارد. همه تلاش انبیا و همت معصومان علیهم السلام این بوده است که انسان تربیت کنند.
از دیدگاه اسلام و مکتب تشیع، بهترین راه تربیت انسان، پیروی از وحی الهی و سنت معصومین علیهم السلاماست. در این پژوهش، نظام تربیتی اسلام در صحیفه سجادیه بررسی خواهد شد. مجموعه دعاها و فرازهای شیوای این صحیفه الهی نشان می دهد این کتاب شریف، ابعاد گوناگون دارد که بررسی بُعد تربیتی آن در اولویت پژوهشی این اداره کل قرار گرفته است. با توجه به جامعیت صحیفه سجادیه و گستردگی مباحث تربیتی آن، بررسی نظام تربیتی منسجم در محدوده این پژوهش نمی گنجد. ازاین رو،