- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- 1. طرح مسئله 4
- بخش اول: کلیات 4
- 2. تعریف مفاهیم 6
- 3. هدف های کلی و جزئی پژوهش 11
- 4. پرسش های پژوهش 11
- 5. روش پژوهش 12
- 6. پیشینه پژوهش 13
- اشاره 13
- الف) شرح های صحیفه سجادیه 13
- ب) کتاب ها 14
- ج) پایان نامه ها 16
- 7. ضرورت پژوهش 18
- اشاره 19
- اشاره 19
- الف) نگاهی به مقام والای امام زین العابدین علیه السلام 19
- 8. پیش نیازهای پژوهش 19
- یک _ نگاهی به دوران امام سجاد علیه السلام 22
- دو _ جنبه های گوناگون مبارزات امام سجاد علیه السلام 26
- ب) نگاهی به صحیفه سجادیه 29
- اشاره 29
- یک _ خاستگاه صحیفه سجادیه 31
- دو _ دلیل کامله نامیدن صحیفه سجادیه 33
- سه _ سند صحیفه سجادیه 35
- اشاره 41
- بخش دوم: مبانی تربیتی در صحیفه سجادیه 41
- 1. خوددوستی (حب ذات) 42
- 2. کمال جویی 45
- 3. خداجویی 49
- 4. میل به جاودانگی 53
- 5. خوف و رجا (ترس و امید) 54
- اشاره 54
- الف) خوف 56
- ب) رجاء 58
- 6. دوری از غفلت 61
- 7. دنیادوستی 65
- اشاره 68
- 8. اختیار 68
- مفهوم اختیار 69
- «اختیار» در صحیفه سجادیه 70
- اشاره 73
- بخش سوم: اصول تربیتی در صحیفه سجادیه 73
- 1. هدایت 74
- اشاره 74
- الف) هدایت بر مبنای خداجویی 75
- ب) هدایت بر مبنای جاودانه خواهی 76
- ج) هدایت بر مبنای خوددوستی 79
- 2. تذکر 81
- 3. زهد 84
- 4. التزام به عمل 87
- 5. تقوا 90
- 6. توکل 93
- 7. ایجاد انگیزه 95
- اشاره 98
- بخش چهارم: روش های تربیتی در صحیفه سجادیه 98
- مفهوم واژه «روش» 98
- رابطه روش های تربیتی با جنبه های شخصیت انسان 100
- اشاره 100
- یک _ بینش در مورد دنیا 101
- اشاره 101
- الف) اعطای بینش 101
- 1. روش های شناختی 101
- اشاره 101
- دو _ بینش در مورد حقیقت انسان 104
- سه _ بینش در مورد مرگ و معاد 107
- ب) ذکر خدا 110
- 2. روش های گرایشی 113
- الف) توبه 113
- اشاره 113
- ب) ناچیز شمردن خوبی ها و زیاد شمردن بدی ها 117
- ج) یادآوری نعمت ها 119
- احترام به فرزندان 122
- اشاره 122
- الف) تکریم و احترام 122
- اشاره 122
- 3. روش های رفتاری 122
- یک _ رفق و مدارا با پدر و مادر 125
- اشاره 125
- ب) رفق و مدارا 125
- دو _ رفق و مدارا با همسایگان و دوستان 127
- ج) نیکی کردن در مقابل بدی 128
- تعریف هدف 131
- بخش پنجم: اهداف تربیتی در صحیفه سجادیه 131
- هدف در تعلیم و تربیت 131
- دسته بندی هدف های تربیتی در صحیفه سجادیه 132
- اشاره 132
- ویژگی های هدف 132
- هدف غایی تربیتی در صحیفه سجادیه 134
- اهداف واسطه ای تربیت 137
- اشاره 138
- اهداف تربیتی در صحیفه سجادیه 138
- 1. اهداف تربیتی در رابطه انسان با خدا 138
- الف) معرفت به خدا 138
- اشاره 138
- ب) دست یابی به ایمان کامل 141
- ج) تقوا 144
- د) پرورش روح عبادت 146
- ه ) شکرگزاری 151
- 2. اهداف تربیتی در رابطه انسان با خود 157
- اشاره 157
- اهداف گرایشی 157
- اشاره 157
- اول _ پرورش حس خداجویی 158
- دوم _ پرورش حس فضیلت جویی 161
- اشاره 165
- اول _ هدایت میل به خوردن و آشامیدن 167
- دوم _ هدایت میل جنسی 173
- اشاره 175
- 3. اهداف تربیتی صحیفه در رابطه انسان با دیگران 175
- الف) اهداف تربیتی در روابط خانوادگی 176
- ب) اهداف تربیتی در روابط اجتماعی 182
- ج) اهداف تربیتی در روابط سیاسی 184
- د) اهداف تربیتی در روابط اقتصادی 187
- 1. نقش رسانه در ترویج معارف صحیفه سجادیه 190
- بخش ششم: همراه با برنامه سازان 190
- اشاره 191
- 2. پیشنهادهای برنامه ای 191
- الف) تشکیل میزگردهای علمی و تخصصی 191
- ب) استفاده از ادعیه و مناجات صحیفه سجادیه در رسانه 191
- د) تولید برنامه های آموزشی برای کودکان و نوجوانان 192
- ج) بازتاب دادن فرازهای تربیتی دعاهای امام سجاد علیه السلامدر رسانه 192
- ه ) الگوآفرینی 193
- اشاره 193
- یک _ الگوی فروتنی 194
- دو _ الگوی انفاق 196
- سه _ الگوی بندگی 197
- چهار _ الگوی بخشایش 199
- 3. محورهای قابل بررسی در صحیفه سجادیه 200
- 4. بررسی عملکرد رسانه 201
- 5. پرسش های مردمی 203
- 6. پرسش های کارشناسی 204
- کتاب نامه 207
دنیا، بینش صحیح را بیان کرده است. حضرت درباره دل نبستن به دنیا و زهد می فرماید:
حَتیّ لا اَفْرَحَ بِما آتَیْتَنی مِنَ الدُّنیا، وَ لا اَحْزَنَ عَلی ما مَنَعْتَنی فِیها.(1)
تا به آنچه از دنیا به من داده ای (زن، فرزند، دارایی، مقام و جاه و مانند آنها)، شاد نگردم و به آنچه مرا از آن باز داشته ای، اندوهگین نشوم.
در فرازی دیگر، امام با پالایش شناخت انسان بر سر دوراهی دین و دنیا و نشان دادن ارزش برتر دین می فرماید:
بار خدایا! هرگاه بین دو کاهش _ کاهش در دین و کاهش در دنیا _ قرار گرفتیم، پس زیان را در آن چه زودتر نابود می شود (دنیا)، قرار ده.(2)
دو _ بینش در مورد حقیقت انسان
دو _ بینش در مورد حقیقت انسان
یکی دیگر از روش های تربیتی در صحیفه سجادیه که با جنبه شناختی انسان ارتباط مستقیم دارد، روش ترسیم بینش صحیح در مورد حقیقت انسان است. چون انسان، موضوع تربیت است، باید انسان را شناخت و از ویژگی ها، قابلیت ها، استعدادها و محدودیت های او آگاه شد تا بتوان سیر تربیتی او را مشخص کرد. وقتی انسان از نقاط ضعف و قوت خویش هیچ گونه شناختی نداشته باشد، نمی تواند رفتار مناسب انجام دهد و چه بسا در مواردی به انحراف نیز کشیده می شود. بنابراین، داشتن بینش صحیح و
1- دعای 21، بند 9.
2- دعای 9، بند 2.