- پیشگفتار 1
- مقدّمه 2
- اشاره 6
- اصحاب کهف 6
- هشت آیه اوّل سوره کهف 7
- شأن نزول سوره کهف 11
- شرح و تفسیر آیات 14
- داستان اصحاب کهف از زبان حضرت علی علیه السلام 18
- تفسیر آیات 13 تا 16 سوره کهف 18
- ارشاد جاهل و متنبّه نمودن غافل 26
- به سوی غار 27
- اشاره 31
- پایان خواب عمیق 31
- 1. اختلاف در مورد مقدار خواب 32
- 2. در پی غذا و ادامه ماجرا 33
- 3. وسط قرآن 34
- راز خواب طولانی 35
- معنای تقیّه 38
- ادلّه جواز تقیّه 38
- تقیّه 38
- تقیّه خوفی و مداراتی 41
- برملا شدن راز اصحاب کهف 42
- تعداد اصحاب کهف 44
- اشاره 44
- 2. سگ اصحاب کهف 45
- 1. عدد یاران کهف 45
- 3. مراء و جدال 48
- اشاره 50
- 1. فلسفه إنشاءاللَّه 50
- اهمیّت إنشاءاللَّه 50
- 2. پیامبر صلی الله علیه و آله و فراموشی! 51
- معنای ترک اولی 52
- مدّت خواب اصحاب کهف 53
- فصاحت و بلاغت قرآن 54
- خداوند شنوا و بیناست 54
- هدف از بیان داستان اصحاب کهف 55
- طرق اثبات معاد 56
- اشاره 62
- اصحاب الاخدود 62
- ماجرای اصحاب اخدود 63
- شرح و تفسیر آیات 64
- تفاوت مهم پیامبران و دشمنانشان 67
- ادامه تفسیر آیات اصحاب الاخدود 69
- عاقبت شکنجهگران! 70
- هدف از بیان داستان اصحاب الاخدود 71
- صبر از دیدگاه امام علیه السلام 72
- شکنجه اختصاص به یمن نداشت! 73
- اشاره 75
- اصحاب الجنّة 75
- تاریخ پیشینیان در قرآن مجید 75
- خلاصه داستان 76
- محلّ باغ کجا بود؟ 76
- اهمیّت قلم 78
- شرح و تفسیر 79
- آیات اصحاب الجنّة 79
- چهار نکته: 85
- 1. فلسفه مطالعه تاریخ گذشتگان 85
- 2. موانع انفاق 86
- 3. امام حسن مجتبی علیه السلام الگوی انفاق 89
- 4. آثار زیانبار گناه 90
- اشاره 95
- اشاره 95
- 1. اهمیّت و قداست کعبه از نظر قرآن 95
- درباره کعبه 95
- اصحاب الفیل 95
- 2. اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات 100
- 3. اهمیّت کعبه در سخنان دشمنان 101
- 4. نماز به سمت قبله چرا؟ 102
- 5. چرا کعبه در مکّه واقع شد؟ 103
- علی علیه السلام کیست؟ 105
- داستان ابرهه 106
- شرح و تفسیر آیات 110
- چند نکته: 112
- 1. حقیقت است یا افسانه؟ 112
- 2. دعاهای مستجاب 112
- 3. ابزار مرگ در دل عوامل حیات 113
- امتحانات الهی 117
- اصحاب السبت 117
- یاران روز شنبه 118
- اشاره 121
- کلاه شرعی! 121
- الف) حیلههای منفی 121
- ب) حیلههای مثبت 122
- کلاه شرعی چرا؟ 123
- پیشبینی پیامبر صلی الله علیه و آله درباره حیلههای منفی آخرالزمان 124
- حضرت علی علیه السلام و هدیه شبانه! 126
- مراحل امر به معروف و نهی از منکر 131
- امر به معروف و نهی از منکر در روایات 135
- روش امر به معروف و نهی از منکر 135
- اشاره 137
- اصحاب السّفینه 137
- 1. مؤمنان به نوح پیامبر علیه السلام 138
- نکاتی در مورد زندگانی حضرت نوح علیه السلام 138
- اشاره 138
- ایراد مذکور مخصوص حضرت نوح نبود! 139
- اهمیّت نظام ارزشی هر جامعه 141
- اشاره 141
- 2. روش تبلیغی حضرت نوح علیه السلام 145
- اشاره 146
- ابزار هدایت و دعوت 146
- 3. عمر طولانی حضرت نوح علیه السلام 149
- نفرین حضرت نوح علیه السلام 152
- سفارشات شیطان! 156
- روابط مادّی و معنوی انسانها 157
- علی علیه السلام و تقاضای بیمورد عقیل 160
- پسر نوح پیامبر 162
- ارتباط با خدا تنها راه نجات 165
- مشکل دنیای امروز 166
- مبارزه با بتپرستی هدف اصلی پیامبران 167
- تاریخچه بتپرستی 169
- مشکلات بتپرستی 170
- بتپرستی مدرن در عصر ما 172
- فضیلت تلاوت سوره اعراف 174
- اصحاب الاعراف 174
- اشاره 174
- شرح و تفسیر آیات اصحاب الاعراف 175
- اصحاب اعراف چه کسانی هستند؟ 178
- بشارت امیرالمؤمنین علی علیه السلام به حارث هَمْدانی 179
- تقاضای بهشت 181
- اصحاب مدین 183
- اشاره 183
- انبیا علیهم السلام با چه چیزهایی مبارزه کردهاند؟ 184
- شرح و تفسیر 186
- سیره علی علیه السلام در مورد بازاریان 189
- بقیّة اللّه یکی از نامهای امام زمان علیه السلام 193
- کم فروشان ایمان ندارند! 196
- کم فروشی اختصاص به معامله و تجارت ندارد! 197
- اشاره 198
- 1. تکیه بر منطق و دلیل عقل 198
- نشانههای پیامبران 198
- 3. ترک تعصّب 199
- 2. دلسوزی و مهربانی 199
- مقایسه منطق پیامبران با بت پرستان 202
- اهمّیت نماز 203
- آثار وضعی گناهان 204
- 1. سلاح علم و دانش و استدلال و منطق 205
- اشاره 205
- ابزار تبلیغی پیامبران 205
- 2. سلاح معجزه 207
- 3. تهدید به عذابهای الهی 207
- عذاب قوم شعیب 208
- جسارت و هتّاکی قوم شعیب 210
- پاسخهای منطقی و بردبارانه حضرت شعیب علیه السلام 211
- پایان عمر تبهکاران مدین 213
- پیوند حضرت موسی و حضرت شعیب علیهما السلام 215
- ازدواج ساده! 225
- مهریههای سنگین باطل است 226
- کیفیّت یا کمیّت؟ 227
- پاسخ حضرت موسی علیه السلام 230
- لزوم نوشتن سند دیون 231
- اشاره 233
- اصحاب الایکة 233
- 1. اصحاب الایکة در قرآن 233
- 2. «ایکه» یعنی چه؟ 234
- 3. فلسفه تکرار برخی مطالب در قرآن مجید 234
- شرح و تفسیر آیات اصحاب الایکة 236
- 4. «اصحاب الایکه» چه کسانی بودهاند؟ 236
- لجاجت آفت دنیا و آخرت 241
- راز گریههای شعیب پیامبر علیه السلام 242
- 1. حجر به چه معناست و در کجاست؟ 243
- اشاره 243
- اصحاب الحجر 243
- 4. نوع نگاه به آثار گذشتگان 244
- 2. اصحاب الحجر در قرآن 244
- 3. محلّ سکونت اصحاب الحجر 244
- تفسیر آیات اصحاب الحجر 245
- قوم ثمود 247
- خاورمیانه مهد پیامبران الهی 252
- قوم صالح 253
- تقلید مشروع و نامشروع 257
- پیروی از نیاکان! 258
- مشارکت در ثواب و گناه دیگران! 262
- اشقی الاولین و اشقی الاخرین! 263
- سرگذشت قوم ثمود در سوره نمل 264
- دفاع آری، ترور هرگز! 267
- اصحاب الرّسّ 270
- تفاوت سورههای مکّی و مدنی 270
- اشاره 270
- آیات سوره فرقان 273
- اصحاب الرس چه کسانی بودند؟ 274
- سرگذشت اصحاب الرّس در سوره ق 277
- اصحاب الرّس چگونه نابود شدند؟ 280
- خرافه و خرافهپرستی 281
- اشاره 281
- اصحاب الرّس در کلام مولی امیرالمؤمنین علیه السلام 281
- 1. تعریف خرافه 282
- 2. مصادیقی از خرافهپرستی 282
- 3. سرچشمههای خرافه پرستی 299
- مباحث مربوط به اصحاب القریة 302
- اصحاب القریة 302
- اشاره 302
- اشاره 302
- 1. داستان اصحاب القریة در سوره یاسین 303
- داستان اصحاب القریة 307
- شرح و تفسیر 308
- مجاهدی خستگی ناپذیر 311
- مأموریّت شمعون الصّفا 316
- در راه حق از کمی همراهان نترسید! 318
- پیشتازی حبیب نجار 321
- پیشتازی مؤمن آل فرعون 321
- تقیّه، تغییر روش مبارزه 322
پیشگفتار
کتابی که پیش رو دارید حاصل جلسات تفسیر قرآن کریم در ماه مبارک رمضان سالهای 1430 و 1431 ه. ق است که توسّط مرجع عالیقدر و مفسّر عظیمالشأن قرآن حضرت آیت اللَّه العظمی مکارم شیرازی (مدّظلّه العالی) در شبستان امام خمینی حرم مطهّر حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و در جمع روزهداران مشتاق، پس از فریضه ظهر و عصر برگزار شد. خداوند به این حقیر توفیق داد که مباحث مذکور را با دقّت یادداشت کرده، سپس آنها را پاکنویس نموده و منابع و مصادر آن را یافته، و ادبیات آن را از حالت گفتاری به نوشتاری تبدیل نموده، و در اختیار شما علاقهمندان به قرآن کریم و معارف بلند آن قرار دهم.
امیدوارم خداوند متعال به ما توفیق عنایت فرماید که هر چه بیشتر با کتابش آشنا شده، و به دستوراتش عمل نماییم. همچنین در دنیا و آخرت ما را با قرآن و اهلالبیت علیهم السلام محشور بدارد.
والسلام علیکم ورحمة اللَّه وبرکاته
ابوالقاسم علیاننژادی دامغانی
قم- حوزه علمیّه
2/ 11/ 1389