- پیشگفتار 1
- مقدّمه 2
- اصحاب کهف 6
- اشاره 6
- هشت آیه اوّل سوره کهف 7
- شأن نزول سوره کهف 11
- شرح و تفسیر آیات 14
- تفسیر آیات 13 تا 16 سوره کهف 18
- داستان اصحاب کهف از زبان حضرت علی علیه السلام 18
- ارشاد جاهل و متنبّه نمودن غافل 26
- به سوی غار 27
- اشاره 31
- پایان خواب عمیق 31
- 1. اختلاف در مورد مقدار خواب 32
- 2. در پی غذا و ادامه ماجرا 33
- 3. وسط قرآن 34
- راز خواب طولانی 35
- معنای تقیّه 38
- ادلّه جواز تقیّه 38
- تقیّه 38
- تقیّه خوفی و مداراتی 41
- برملا شدن راز اصحاب کهف 42
- اشاره 44
- تعداد اصحاب کهف 44
- 1. عدد یاران کهف 45
- 2. سگ اصحاب کهف 45
- 3. مراء و جدال 48
- 1. فلسفه إنشاءاللَّه 50
- اهمیّت إنشاءاللَّه 50
- اشاره 50
- 2. پیامبر صلی الله علیه و آله و فراموشی! 51
- معنای ترک اولی 52
- مدّت خواب اصحاب کهف 53
- خداوند شنوا و بیناست 54
- فصاحت و بلاغت قرآن 54
- هدف از بیان داستان اصحاب کهف 55
- طرق اثبات معاد 56
- اصحاب الاخدود 62
- اشاره 62
- ماجرای اصحاب اخدود 63
- شرح و تفسیر آیات 64
- تفاوت مهم پیامبران و دشمنانشان 67
- ادامه تفسیر آیات اصحاب الاخدود 69
- عاقبت شکنجهگران! 70
- هدف از بیان داستان اصحاب الاخدود 71
- صبر از دیدگاه امام علیه السلام 72
- شکنجه اختصاص به یمن نداشت! 73
- تاریخ پیشینیان در قرآن مجید 75
- اشاره 75
- اصحاب الجنّة 75
- خلاصه داستان 76
- محلّ باغ کجا بود؟ 76
- اهمیّت قلم 78
- شرح و تفسیر 79
- آیات اصحاب الجنّة 79
- چهار نکته: 85
- 1. فلسفه مطالعه تاریخ گذشتگان 85
- 2. موانع انفاق 86
- 3. امام حسن مجتبی علیه السلام الگوی انفاق 89
- 4. آثار زیانبار گناه 90
- 1. اهمیّت و قداست کعبه از نظر قرآن 95
- اشاره 95
- درباره کعبه 95
- اشاره 95
- اصحاب الفیل 95
- 2. اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات 100
- 3. اهمیّت کعبه در سخنان دشمنان 101
- 4. نماز به سمت قبله چرا؟ 102
- 5. چرا کعبه در مکّه واقع شد؟ 103
- علی علیه السلام کیست؟ 105
- داستان ابرهه 106
- شرح و تفسیر آیات 110
- چند نکته: 112
- 1. حقیقت است یا افسانه؟ 112
- 2. دعاهای مستجاب 112
- 3. ابزار مرگ در دل عوامل حیات 113
- اصحاب السبت 117
- امتحانات الهی 117
- یاران روز شنبه 118
- الف) حیلههای منفی 121
- کلاه شرعی! 121
- اشاره 121
- ب) حیلههای مثبت 122
- کلاه شرعی چرا؟ 123
- پیشبینی پیامبر صلی الله علیه و آله درباره حیلههای منفی آخرالزمان 124
- حضرت علی علیه السلام و هدیه شبانه! 126
- مراحل امر به معروف و نهی از منکر 131
- روش امر به معروف و نهی از منکر 135
- امر به معروف و نهی از منکر در روایات 135
- اشاره 137
- اصحاب السّفینه 137
- نکاتی در مورد زندگانی حضرت نوح علیه السلام 138
- 1. مؤمنان به نوح پیامبر علیه السلام 138
- اشاره 138
- ایراد مذکور مخصوص حضرت نوح نبود! 139
- اشاره 141
- اهمیّت نظام ارزشی هر جامعه 141
- 2. روش تبلیغی حضرت نوح علیه السلام 145
- اشاره 146
- ابزار هدایت و دعوت 146
- 3. عمر طولانی حضرت نوح علیه السلام 149
- نفرین حضرت نوح علیه السلام 152
- سفارشات شیطان! 156
- روابط مادّی و معنوی انسانها 157
- علی علیه السلام و تقاضای بیمورد عقیل 160
- پسر نوح پیامبر 162
- ارتباط با خدا تنها راه نجات 165
- مشکل دنیای امروز 166
- مبارزه با بتپرستی هدف اصلی پیامبران 167
- تاریخچه بتپرستی 169
- مشکلات بتپرستی 170
- بتپرستی مدرن در عصر ما 172
- اشاره 174
- فضیلت تلاوت سوره اعراف 174
- اصحاب الاعراف 174
- شرح و تفسیر آیات اصحاب الاعراف 175
- اصحاب اعراف چه کسانی هستند؟ 178
- بشارت امیرالمؤمنین علی علیه السلام به حارث هَمْدانی 179
- تقاضای بهشت 181
- اشاره 183
- اصحاب مدین 183
- انبیا علیهم السلام با چه چیزهایی مبارزه کردهاند؟ 184
- شرح و تفسیر 186
- سیره علی علیه السلام در مورد بازاریان 189
- بقیّة اللّه یکی از نامهای امام زمان علیه السلام 193
- کم فروشان ایمان ندارند! 196
- کم فروشی اختصاص به معامله و تجارت ندارد! 197
- اشاره 198
- 1. تکیه بر منطق و دلیل عقل 198
- نشانههای پیامبران 198
- 2. دلسوزی و مهربانی 199
- 3. ترک تعصّب 199
- مقایسه منطق پیامبران با بت پرستان 202
- اهمّیت نماز 203
- آثار وضعی گناهان 204
- ابزار تبلیغی پیامبران 205
- اشاره 205
- 1. سلاح علم و دانش و استدلال و منطق 205
- 2. سلاح معجزه 207
- 3. تهدید به عذابهای الهی 207
- عذاب قوم شعیب 208
- جسارت و هتّاکی قوم شعیب 210
- پاسخهای منطقی و بردبارانه حضرت شعیب علیه السلام 211
- پایان عمر تبهکاران مدین 213
- پیوند حضرت موسی و حضرت شعیب علیهما السلام 215
- ازدواج ساده! 225
- مهریههای سنگین باطل است 226
- کیفیّت یا کمیّت؟ 227
- پاسخ حضرت موسی علیه السلام 230
- لزوم نوشتن سند دیون 231
- اصحاب الایکة 233
- 1. اصحاب الایکة در قرآن 233
- اشاره 233
- 3. فلسفه تکرار برخی مطالب در قرآن مجید 234
- 2. «ایکه» یعنی چه؟ 234
- شرح و تفسیر آیات اصحاب الایکة 236
- 4. «اصحاب الایکه» چه کسانی بودهاند؟ 236
- لجاجت آفت دنیا و آخرت 241
- راز گریههای شعیب پیامبر علیه السلام 242
- 1. حجر به چه معناست و در کجاست؟ 243
- اصحاب الحجر 243
- اشاره 243
- 2. اصحاب الحجر در قرآن 244
- 4. نوع نگاه به آثار گذشتگان 244
- 3. محلّ سکونت اصحاب الحجر 244
- تفسیر آیات اصحاب الحجر 245
- قوم ثمود 247
- خاورمیانه مهد پیامبران الهی 252
- قوم صالح 253
- تقلید مشروع و نامشروع 257
- پیروی از نیاکان! 258
- مشارکت در ثواب و گناه دیگران! 262
- اشقی الاولین و اشقی الاخرین! 263
- سرگذشت قوم ثمود در سوره نمل 264
- دفاع آری، ترور هرگز! 267
- تفاوت سورههای مکّی و مدنی 270
- اصحاب الرّسّ 270
- اشاره 270
- آیات سوره فرقان 273
- اصحاب الرس چه کسانی بودند؟ 274
- سرگذشت اصحاب الرّس در سوره ق 277
- اصحاب الرّس چگونه نابود شدند؟ 280
- خرافه و خرافهپرستی 281
- اصحاب الرّس در کلام مولی امیرالمؤمنین علیه السلام 281
- اشاره 281
- 2. مصادیقی از خرافهپرستی 282
- 1. تعریف خرافه 282
- 3. سرچشمههای خرافه پرستی 299
- اشاره 302
- اشاره 302
- اصحاب القریة 302
- مباحث مربوط به اصحاب القریة 302
- 1. داستان اصحاب القریة در سوره یاسین 303
- داستان اصحاب القریة 307
- شرح و تفسیر 308
- مجاهدی خستگی ناپذیر 311
- مأموریّت شمعون الصّفا 316
- در راه حق از کمی همراهان نترسید! 318
- پیشتازی حبیب نجار 321
- پیشتازی مؤمن آل فرعون 321
- تقیّه، تغییر روش مبارزه 322
ابراهیم، قهرمان بتشکن با بتپرستی، موسی بن عمران علیه السلام با ظلم و بردگی، لوط پیامبر علیه السلام با مفاسد اخلاقی و شهوترانی، حضرت شعیب علیه السلام با مفاسد اقتصادی و خلاصه هر پیامبری با مفاسد موجود در عصر و زمان خود مبارزه کرده، و قرآن مجید تاریخ تعدادی از آنها را شرح داده است.
2. تاریخ اولیاء اللَّه؛ قرآن مجید گاه تاریخ کسانی از بندگان صالح خدا را که زندگی آنها دارای درسهای عبرتآمیزی بوده نیز مورد توجّه قرار داده است.
مثل اصحاب کهف که پیامبر نبودند ولی سرگذشت آنها عبرتآمیز است یا سرگذشت لقمان حکیم که پیامبر نبود امّا حکیم و دانشمند بود و لذا خداوند سخنان عبرتآمیز آن مرد بزرگ و مطالبی که بین او و فرزندش ردّ و بدل شده را نقل کرده است.
3. در مورد اشخاص بد و ناشایست که نمونههای متعددی دارد و اصحاب الجنّة یک نمونه از آنهاست؛ شرح حال آنها خواندنی و عبرتآموز است.
محلّ باغ کجا بود؟
در مورد محلّ اصحاب الجنّه در میان مفسّران اختلاف نظر وجود دارد.
عدّهای معتقدند در نزدیک صنعا «پایتخت یمن» بوده است و عدهای دیگر محلّ آن را «شامات» گفته و صاحبان آن را از بنیاسرائیل دانستهاند.
گروه سوم «طایف» در سرزمین عربستان را ترجیح دادهاند و «حبشه» نظریه چهارمی است که طرفدارانی دارد. امّا این مطلب تأثیری در بحث ما ندارد، زیرا مهم اصل جریانی است که قرآن مجید آن را نقل فرموده، نه محلّ آن.
خلاصه داستان
اجمال داستان اصحاب الجنّه مطابق آنچه از کتب تفاسیر، روایات و تاریخ