از پارسایان برایم بگو (شرح خطبه همام) صفحه 1

مقدمه

همام کیست؟

شرح خطبه متقین

جهان بینی الهی

چشم پاک و گوش بر فرمان

خودساختگان عاشق

رابطه متقابل معرفت و اخلاص

از دام اسارت دنیا رستند

قرآن را با همه وجود تلاوت می کنند

نماز پرواپیشگان، راز و نیاز خاکسارانه

غفلت و غرور از ساحت آنان بدور است

نشانه های پرواپیشگان (متقین)

توضیحات

فرهنگ رزق و روزی

تفاوت در روزی

مقدمه

بسم الله الرحمن الرحیم

خطبه ی «همام» از خطبه های معروف نهج البلاغه است که در آن سیمای پرهیزگاران و ترسیم جمال متقین، از زبان امام امیرالمومنین علی علیه السلام بیان شده است.

«همام» از یاران زاهد و اهل سیر و سلوک امام بوده است، کلمه ی «همام» از ریشه ی لغوی «همم» است، بمعنای کسی که تصمیم هر کاری بگیرد آن را به انجام رساند و تا آن را تمام و کمال نکند رها نکند.

قبل از مطالعه ی این خطبه، لازم است به مطالب ذیل توجه شود:

1- مساله تقوی از مهمترین و زیربنایی ترین مسایل زندگی انسانی است. یعنی تحقق زندگی انسانی بستگی به رعایت این اصول و قواعد دارد، البته باید اعتراف کرد که انسانیت، درجات ومراتب مختلفی دارد و بیانات امام به شاگردشان در سطح والا و عالی است و برای کسانیکه درصدد وصول به آن مقصد عالی و حرکت در مسیر کمال اند، بهترین راهنماست.

2- رسیدن به اوج کمال و تقوی، تدریجی است و مرحله به مرحله باید آن را انجام داد، یکشبه نمی توان به آن قله ی رفیع دست یافت، بنابراین عزیزانی که علاقمند به این مسیر معنوی هستند و دل در هوای رسیدن به مقامات متقین و اولیاء الهی را دارند، لازم است زندگی خود را بر اساس یک برنامه ریزی دقیق و صحیح تنظیم کرده و در همه ی موارد، راه صحیح را پیدا کرده

و ادامه دهند تا

انشاءالله پس از پیمودن راه و انجام خودسازی، مطابق با دستورات ائمه اطهار (ع)، به سرمنزل مقصود نائل شوند.

3- نقطه ی آغاز و مراحل سیر معنوی را باید از مربیان وارسته، که خود این راه را طی کرده اند، فراگرفت و خودکامه و بی راهبر نمی توان در این وادی وارد شد و یا از هر کس دستوری گرفت.

4- در امور تربیتی و خودسازی باید مداومت و استمرار داشت تا روح آدمی به آن جایگاه متعالی صعود کند، با شتاب و عجله به هدف نمی توان رسید.

5- سعی شود که عبادتها با حال، توجه و با احساس شیرینی و لذت انجام شود و از تحمیل و فشار در عبادت خودداری گردد. به عبارت دیگر باید عبادات مستحب کم کم و به تدریج صورت گیرد تا عشق به نیایش شیرین تر از خواب، در ذائقه جلوه کند.

6- باید همواره توجه کرد که خودسازی باعث کناره گیری از مردم و انزوا نشود، نعمت های دنیا، مخلوق خدا و برای بندگان خداست.

7- سیر و سلوک نباید انسان را از انجام مسئولیتها و تلاشهای اجتماعی، سیاسی واقتصادی باز دارد.

8- بعضی از بیانات امیرمومنان علی علیه السلام، از نظر سیر و حرکت، مربوط به مقامت خیلی عالی است که رسیدن بدان مستلزم سیر تدریجی و وصول به مدارج قبلی است. فرد خودساخته که در راه است باید این سیر تدریجی را رعایت کرده و بدون مقدمه وارد مراحل عالی تر نگردد.