امیرالمؤمنین علیه السلام پاسخ می دهد! صفحه 100

زیرا فتنه ای است کور و تاریک و تاریک کننده. خصلت (یا نقشه) آن فراگیر، و بلایش مخصوص (پیشوایان دین و انسان های با ایمان) و هر کس که در آن فتنه بینا باشد، بلا بر او فرود آید، و هر کس که در آن فتنه نابینا شد، بلا او را گم می کند (به او نمی رسد).

فتنه ی بنی امیه به طور

قبیح و وحشتناک و دسته دسته با وضع جاهلیّت بر شما وارد می گردد؛ نه مناره ی هدایتی در آن وجود دارد و نه نشانه ای که دیده شود.

س 14: صفات انسان جاهل و روشنفکر و عالم را بفرمایید.(149)

اَلْعالِمُ مَنْ عَرَفَ قَدْرَهُ وَکَفی بِالْمَرْءِ جَهْلاً اَلاَّ یَعْرِفَ قَدْرَهُ! وَاِنَّ مِنْ اَبْغَضِ الرِّجالِ اِلَی اللَّهِ تَعالی لَعَبْداً وَکَلَهُ اللَّهُ اِلی نَفْسِه جائِراً عَنْ قَصْدِ السَّبیلِ سَائِراً بِغَیْرِ دَلِیلٍ.

عالم کسی است که اندازه و ارزش خود را بداند و بشناسد. همین برای نادانی مرد کافی است که ارزش خود را تشخیص ندهد. و قطعاً از مبغوض ترین مردان در نزد خدا، بنده ای است که خدا او را به خود واگذاشته است. این بنده(رها شده به حال خود) از راه حقّ متجاوز و بدون رهبری که دلیل راه است، در حرکت است.

س 15: یا علی علیه السلام! بدبختی و بیچارگی ما در چیست؟(150)

ما بالُکُمْ تَفْرَحُونْ بِالْیَسیرِ مِنَ الُّدنْیا تُدْرِکُونَهُ وَ لا یَحْزُنُکُمُ الْکَثیرُ مِنَ الآْخِرَهِ تُحْرِمُونَهُ یُقْلِقُکُمُ الْیَسیرُ مِنَ الدُّنْیا یُفُوتُکُمْ حَتّی تَبَیَّنَ ذلِکَ فی وُجُوهِکُمْ وَ قِلَّهِ صَبْرِکُمْ عَمَّا ذُوِیَ مِنْها عَنْکُمْ کَاَّنَها دارُ مُقامِکُمْ وَ کَاَنَّ مَتاعَها باقٍ عَلَیْکُمْ.

شما را چه شده که وقتی اندکی از دنیا می یابید، شادمان می شوید، ولی بسیاری از آخرت که از آن محروم می گردید شما را اندوهگین نمی سازد؟! چه شده است که اگر اندکی از دنیا از شما فوت شود، پریشان می گردید؟ تا آن جا که در صورت های شما نمودار می شود، و تحمّل شما درباره ی چیزی از دنیا که از شما دور شده است، کم می گردد. گویی این دنیا اقامتگاه ابدی است و متاع آن برای شما پایدار خواهد ماند.

س 16: مردم دنیا در چه چیزی با هم اتّحاد دارند؟(151)