- دیباچه 1
- مقدمه 3
- بخش اول: کلیات 6
- اشاره 6
- الف) روایت در لغت 8
- فصل اول: کلید واژه ها 8
- اشاره 8
- 1. روایت در لغت و اصطلاح 8
- اشاره 8
- ب) روایت در اصطلاح 9
- 2. قصه در لغت و اصطلاح قرآن 11
- اشاره 11
- الف) قصه در لغت 11
- ب) قصه در اصطلاح 12
- 1. پیشینه قصه و قصه گویی 13
- اشاره 13
- فصل دوم: قصه در قرآن 13
- 2. علل گرایش به قصه 14
- 3. تاریخچه روایت شناسی 16
- 4. سنخ شناسی قصه های قرآن 18
- 5. انواع قصه های قرآن 21
- 6. ویژگی های قصه های قرآن 22
- اشاره 23
- 7. اهداف قصه های قرآن 23
- الف) هدایت مردم 24
- ب) تثبیت قلب پیامبر 24
- ج) اثبات صدق پیامبر و تأیید رسالت او 25
- د) عبرت گیری 27
- اشاره 28
- ه) انذار و هشدار 28
- یک اسوه های ستوده 28
- و) معرفی اسوه 28
- دو اسوه های نکوهیده 32
- ز) تبیین وحدت دین (سیر ادیان در قالب اسلام) 33
- اشاره 36
- بخش دوم: سطوح متن در قصه های قرآن 36
- اشاره 38
- فصل اول: الگوی ارتباطی روایت 38
- الگوی ارتباطی در قرآن 39
- فصل دوم: سطوح متن 41
- 1 و 2. طرح و داستان 41
- اشاره 41
- اشاره 41
- تفاوت طرح و داستان 42
- 3. سبک 44
- 4. معانی 46
- 5. مبانی 46
- فصل سوم: سبک در قصه های قرآن 48
- 1. ایجاز معجزه آسا 48
- اشاره 48
- 2. دقت و ظرافت در به کارگیری الفاظ 49
- 3. هماهنگی محتوا و موسیقی کلمات 51
- اشاره 54
- اشاره 54
- 1. رویداد در قصه های قرآن 54
- فصل چهارم: داستان در قصه های قرآن 54
- الف) رویدادهای عادی 54
- ب) رویدادهای غیرعادی(اعجازین) 55
- ج) تفاوت قصه های قرآن و قصه های بشری در جهان داستانی 55
- د) علیت 56
- 2. شخصیت در قصه های قرآن 57
- الف) خداوند متعال 57
- اشاره 57
- اشاره 62
- یک ملائک 62
- ب) دیگر شخصیت ها 62
- دو انسان 64
- انبیای الهی 65
- اشاره 65
- طاغوت ها 66
- اشاره 67
- نگاه متعادل به زن 68
- تصویر طبیعی از زن با همه چهره هایش 70
- نام بردن از زنان 72
- اشاره 73
- تنوع در نمونه ها و الگوهای فردی و اجتماعی در شخصیت های انسانی 74
- در عرصه ثروت 74
- در عرصه رسالت 74
- در عرصه اجتماعی 75
- سه جن 75
- چهار حیوانات 77
- 3. زمان در قصه های قرآن 79
- 4. مکان در قصه های قرآن 80
- چند نکته 80
- اشاره 83
- 1. شیوه ارائه رویدادها از طریق طرح در قصه های قرآن 83
- اشاره 83
- الف) نظم در قصه های قرآن 83
- فصل پنجم: طرح در قصه های قرآن 83
- توضیحی در باب سرعت روایی 86
- اشاره 86
- ب) سرعت روایی در قصه های قرآن 86
- یک صحنه در قصه های قرآن 91
- اشاره 92
- استفاده حداکثری از گفت وگو در قصه های قرآن 92
- گفت وگو در قصه های قرآن 92
- تک گویی در قصه های قرآن 95
- طرف های گفت وگو در قصه های قرآن 96
- کارکردهای معمول گفت وگو در قصه های قرآن 97
- کارکردهای ویژه گفت وگو در قصه های قرآن 100
- گفت وگو به جای نقل کنش 100
- اشاره 100
- گفت وگو به جای تلخیص 101
- گفت وگو قرینه ای برای حذف 102
- اشاره 102
- دو تلخیص در قصه های قرآن 103
- سه توصیف در قصه های قرآن 104
- چهار حذف در قصه های قرآن 105
- ج) تکرار در قصه های قرآن 108
- 2. چگونگی ارائه شخصیت از طریق طرح در قصه های قرآن 114
- اشاره 114
- الف) دو شیوه ارائه شخصیت در قصه های قرآن 114
- اشاره 114
- توصیف شخصیت از طریق کنش 115
- توصیف شخصیت از طریق گفت وگو 117
- ب) اسلوب خاص قرآن در ارائه شخصیت 119
- الف) دوره تاریخی در قصه های قرآن 120
- اشاره 120
- 3. چگونگی ارائه زمان از طریق طرح در قصه های قرآن 120
- ب) زمان رخدادها در قصه های قرآن 121
- مصر 123
- اشاره 123
- الف) قصه هایی که مکان (سرزمین جغرافیایی) در آنها ذکر شده است 123
- 4. چگونگی ارائه مکان از طریق طرح در قصه های قرآن 123
- اشاره 123
- احقاف، حجر، مَدْینَ 125
- مسجدالحرام و مسجدالاقصی 125
- ب) قصه هایی که مکان (سرزمین جغرافیایی) در آنها ذکر نشده است 126
- 5. روایت گری در قصه های قرآن 127
- الف) راوی و روایت شنو در قصه های قرآن 127
- اشاره 127
- ب) راوی و انواع زاویه دید در قصه های قرآن 127
- نکته پایانی 129
- فصل ششم: معانی (درون مایه ها) در قصه های قرآن 131
- 1. دعوت به توحید 131
- اشاره 131
- 2. ایمان به معاد 134
- 3. توجه به دشمنی شیطان 136
- 4. تقابل ایمان و کفر 139
- 5. تصدیق بشارت ها و بیم ها 140
- 6. مبارزه با فساد اجتماعی 141
- اشاره 143
- 7. بیان سنن حاکم بر تاریخ 143
- الف) سنت ارتباط تغییر اوضاع اجتماعی با تغییر روحی انسان ها 144
- ب) سنت پیروزی حق بر باطل 145
- ج) سنت نصرت الهی فقط با امتحان و صبر 147
- فصل هفتم: مبانی در قصه های قرآن 150
- اشاره 150
- نکته پایانی 152
- بخش سوم: تحلیلی بر سطوح روایت در قصه یوسف علیه السلام 153
- اشاره 153
- فصل اول: مروری بر چینش و نقل رویدادها 155
- اشاره 158
- فصل دوم: تحلیل قصه 158
- 1. سبک در قصه یوسف علیه السلام 159
- اشاره 159
- الف) نرمی خاص واژه ها و موسیقی کلمات در این قصه 159
- ب) ظرافت در به کارگیری کلمات 161
- ب) شخصیت در قصه یوسف علیه السلام 162
- 2. داستانی در قصه یوسف علیه السلام 162
- الف) رویداد در قصه یوسف علیه السلام 162
- اشاره 162
- اشاره 162
- یک حضور الهی در قصه حضرت یوسف علیه السلام 162
- اشاره 164
- دو سایر شخصیت ها 164
- 3. طرح در قصه یوسف علیه السلام 164
- آغاز قصه 165
- الف) شیوه ارائه رویداد به وسیله طرح در قصه یوسف علیه السلام 167
- ب) چگونگی ارائه شخصیت از طریق طرح در قصه یوسف علیه السلام 168
- ج) چگونگی ارائه مکان از طریق طرح در قصه یوسف علیه السلام 169
- 4. معانی در قصه یوسف 170
- د) چگونگی ارائه زمان از طریق طرح در قصه یوسف علیه السلام 170
- 5. مبانی در قصه یوسف علیه السلام 171
- جمع بندی و خلاصه مطالب 173
- اشاره 173
- الف) رویداد در قصه های قرآن 175
- اشاره 175
- 1. سبک در قصه های قرآن 175
- 2. داستان در قصه های قرآن 175
- ج) زمان در قصه های قرآن 176
- ب) شخصیت در قصه های قرآن 176
- 3. طرح در قصه های قرآن 177
- د) مکان در قصه های قرآن 177
- الف) چگونگی ارائه رویدادها از طریق طرح 177
- اشاره 177
- د) چگونگی ارائه مکان از طریق طرح در قصه های قرآن 179
- 4. معانی (درون مایه ها) در قصه های قرآن 179
- ج) چگونگی ارائه زمان توسط طرح قصه های قرآن 179
- ب) چگونگی ارائه شخصیت از طریق طرح در قصه های قرآن 179
- اشاره 180
- اهمیت و دست آورد نظریه سطوح متن 180
- 5. مبانی در قصه های قرآن 180
- اشاره 182
- الف) کتاب ها 182
- کتاب نامه 182
- ب) مقاله ها 187
دیباچه
دیباچه
قصه های قرآنی، بخش زیادی از حجم قرآن کریم را به خود اختصاص داده است. این حجم، گویای آن است که قسمتی از معارف اصیل دینی از این طریق عرضه شده است. بر این اساس کاوش در قصه های قرآنی، جست وجو در بخشی از معارف الهی است. از طرفی قصه های قرآنی نوعی «روایت» به شمار می روند؛ چرا که روایت را «بازنمایی رخدادها» تعریف کرده اند. بر این اساس قصه های قرآنی را با توجه به سطوحی که در «متن روایت شده» مطرح گردیده، شامل: سبک، طرح، داستان، معانی و مبانی، بررسی می کنیم.
بحث «سبک» در قصه های قرآنی، جدا از بحث سبک در قرآن نیست و دامنه ای وسیع دارد که در این پژوهش، تنها به سه عنوان از این بحث پرداخته شده است: ایجاز معجزه آسا، دقت و ظرافت در به کارگیری الفاظ، و هماهنگی معنوی و موسیقی کلمات.
بحث «داستان در قصه های قرآنی»، ذیل چهار عنصر داستانی است: رویداد، شخصیت، زمان و مکان. در بحث «طرح در قصه های قرآنی» با توجه به اینکه طرح، چگونگی ارائه داستان است، به تناسب چهار عنوان پیش گفته،