786 حدیث از حضرت امام باقر علیه السلام صفحه 4

امام باقر علیه السلام :به لقمان گفته شد : حکمت خود را در چه چیزْ گرد آوردی [و خلاصه کردی]؟ گفت: «برای چیزی که کفایت (تضمین) شده ام ، خود را به زحمت نمی اندازم و کاری را که در آن سرپرستی شده ام ، ضایع نمی کنم» .

قرب الإسناد : ص 72 ح 232 ، بحار الأنوار : ج 13 ص 415 ح 6 .

حدیث7

امام باقر علیه السلام :

کانَ فیما وَعَظَ بِهِ لُقمانُ علیه السلام ابنَهُ أن قالَ: یا بُنَیَّ ، إن تَکُ فی شَکٍّ مِنَ المَوتِ ، فَارفَع عَن نَفسِکَ النَّومَ ولَن تَستَطیعَ ذلِکَ . وإن کُنتَ فی شَکٍّ مِنَ البَعثِ ، فَادفَع عَن نَفسِکَ الاِنتِباهَ ولَن تَستَطیعَ ذلِکَ ، فَإِنَّکَ إذا فَکَّرتَ عَلِمتَ أنَّ نَفسَکَ بِیَدِ غَیرِکَ ، وإنَّمَا النَّومُ بِمَنزِلَةِ المَوتِ ، وإنَّمَا الیَقَظَةُ بَعدَ النَّومِ بِمَنزِلَةِ البَعثِ بَعدَ المَوتِ . وقالَ : قالَ لُقمانُ علیه السلام : یا بُنَیَّ ، لا تَقتَرِب فَیَکونَ أبعَدَ لَکَ ولا تَبعُد فَتُهانَ . کُلُّ دابَّةٍ تُحِبُّ مِثلَها ، وَابنُ آدَمَ لا یُحِبُّ مِثلَهُ . لا تَنشُر بِرَّکَ (بَزَّکَ) إلا عِندَ باغیهِ، وکَما لَیسَ بَینَ الکَبشِ وَالذِّئبِ خُلَّةٌ ، کَذلِکَ لَیسَ بَینَ البارِّ وَالفاجِرِ خُلَّةٌ، مَن یَقتَرِب مِنَ الرَّفثِ (الزِّفتِ) یَعلَق بِهِ بَعضُهُ کَذلِکَ مَن یُشارِکِ الفاجِرَ یَتَعَلَّم مِن طُرُقِهِ ، مَن یُحِبَّ المِراءَ یُشتَم ، ومَن یَدخُل مَدخَلَ السَّوءِ یُتَّهَم ، ومَن یُقارِن قَرینَ السَّوءِ لا یَسلَم ومَن لا یَملِک لِسانَهُ یَندَم . وقالَ : یا بُنَیَّ ، صاحِب مِئَةً ولا تُعادِ واحِداً . یا بُنَیَّ ، إنَّما هُوَ خَلاقُکَ وخُلُقُکَ ، فَخَلاقُکَ دینُکَ ، وخُلُقُکَ بَینَکَ وبَینَ النّاسِ ، فَلا تَبَغَّضَنَّ إلَیهِم

امام باقر علیه السلام :در نصایح لقمان به پسرش ، این است که گفت : «پسرم ! اگر درباره مرگْ تردید داری ، خواب را از خود دور کن ـ که نخواهی توانست ـ و اگر درباره رستاخیزْ تردید داری ، بیدار شدن از خواب را از خود دور کن ـ که نخواهی توانست ـ ؛ زیرا اگر اندیشه کنی ، می دانی که جان تو در دست دیگری است و همانا خواب ، به منزله مرگ است و بیداری پس از خواب ، به منزله بر انگیخته شدن پس از مرگ» . لقمان همچنین گفت: «ای پسرم! آن چنان [به مردمْ] نزدیک نشو که [از دل های آنان] دور شوی و آن چنان دور نشو که خوار شوی . هر موجودی ، همنوع خود را دوست می دارد و همانا آدمیزاد نیز همنوع خود را دوست می دارد . خوبی [یا متاع] خود را جز در برابر مشتریِ آن ، نگستران . چنان که میان قوچ و گرگ ، دوستی و رفاقتی نیست ، میان نیکوکار و بدکار نیز دوستی و رفاقتی نیست. هر که به زشتی [یا قیر ]نزدیک شود ، پاره ای از آن به تنش می چسبد . همچنین ، هر که با بدکارْ همدستی کند ، بعضی از روش های او را می آموزد . هر که جدال را دوست بدارد ، دشنام می شنود ، و هر که وارد جاهای بد شود ، متّهم می شود و هر که با رفیقِ بد همراهی کند ، سالم نمی ماند ، و هر که زبانش را در اختیار نگیرد ، پشیمان می گردد» . و گفت : «ای پسرم ! با صد نفر رفاقت کن ؛ ولی حتّی با یک نفر هم دشمنی نکن . ای پسرم ! تو هستی و بهره و اخلاق تو ! بهره تو دین توست ، و اخلاق تو [رابطه] بین تو و مردم است . پس به آنان کینه نورز ، و اخلاق نیکو را بیاموز . ای پسرم ! غلام نیکان باش ؛ ولی فرزند بدان نباش . ای پسرم ! امانت را ادا کن ، تا دنیا و آخرتت سالم بماند ، و امین باش ؛ زیرا خدای تعالی خیانتکاران را دوست ندارد . ای پسرم ! خود را به مردم چنان نشان نده که از خدا می ترسی ، در حالی که دلِ تو گنهکار است» .

فی المصدر : «فلا ینقصن» ، والتصویب من بحار الأنوار .

حدیث8

امام باقر علیه السلام :

مَن أرادَ أن لایَضُرَّهُ طَعامٌ . . . وَلْیُجِدِ المَضغَ ؛