لمعة من بلاغة الحسین علیه‌السلام‌ صفحه 40

ان قوما عبدوا الله رغبة فتلك عبادة التجار و ان قوما عبدوا الله رهبة فتلك عبادة العبيد، و ان قوما عبدوا الله شكرا فتلك عبادة الاحرار و هي افضل العبادة [120] .گروهي خداوند را از روي شوق (به ثواب و پاداش) عبادت نمايند و اين عبادت تاجران است و برخي خداوند را به جهت ترس (از عذاب) پرستش كنند و اين عبادت بردگان است و جمعي خداوند را از روي شكر (نعمت‌هاي بي‌كرانش) مي‌پرستند كه اين عبادت آزادگان و برترين عبادت است.

فقيرترين مردم

قيل له: كيف اصبحت يابن رسول الله فقال عليه‌السلام: اصبحت ولي رب فوقي، و النار امامي، و الموت يطلبني، و الحساب محدق بي، و أنا مرتهن بعملي، لا اجد ما احب، و لا ادفع ما اكره، و الامور بيد غيري، فان شآء عذبني، و ان شآء عفا عني، فاي فقير افقر مني [121] ؟از حضرت سؤال شد: اي فرزند رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم چگونه صبح نموديد؟حضرت پاسخ دادند: صبح نمودم در حالي كه پروردگاري دارم كه مافوق (و برتر از من) است، و آتش در مقابلم و مرگ به دنبال من و حساب (قيامت) مرا احاطه كرده (و به زودي به پاي حساب خواهيم رفت) و من در گرو عمل خويشم، آنچه را دوست داشته باشم نمي‌يابم و آنچه را نپسندم توان دور كردن آن را ندارم، كارها به دست غير من است و او اگر بخواهد مرا مجازات مي‌كند و اگر بخواهد مي‌بخشد (با توجه به اين مطالب) چه كسي فقير و نيازمندتر از من خواهد بود؟!

عوامل تسليم

لولا ثلاثة ما وضع ابن آدم رأسه لشي‌ء الفقر و المرض و الموت [122] .اگر سه چيز در فرزند آدم (انسان‌ها) نمي‌بود، در برابر هيچ چيز سر تسليم فرو نمي‌آورد، فقر، بيماري، مرگ.

چهار خصلت سودمند

من اتانا لم يعدم خصلة من اربع: آية محكمة، و قضية عادلة، و اخا مستفادا، و مجالسة العلمآء [123] .هر كس به نزد ما آيد، از چهار خصلت بهره‌مند خواهد شد: 1. اعتقادات صحيح پيدا خواهد كرد؛ 2. از اخلاق حسنه برخوردار خواهد شد؛ 3. دوست مفيدي خواهد داشت؛ 4. از انس و همنشيني با دانشمندان و عالمان بهره‌مند خواهد شد.

زشتي غيبت

لرجل اغتاب عنده رجلا يا هذا كف عن الغيبة فانها ادام كلاب النار [124] .حضرت خطاب به كسي كه در حضورش، غيبت شخصي را مي‌كرد فرمود: فلاني! از غيبت دست بردار كه همانا غيبت غذاي سگان جهنم است.

چرا مهلت