356 حدیث از حضرت امام رضا علیه السلام صفحه 142

حدیث267

امام رضا علیه السلام :

ما رَأیتُ أبا الحَسَنِ الرّضا علیه السلام جَفا أحَدا بِکَلِمَةٍ قَطُّ وَلا رَأیتُهُ قَطَعَ عَلی أحَدٍ کَلامَهُ حَتَّی یَفرُغَ مِنهُ ، وَمارَدَّ أحَدا عَن حاجَةٍ یَقدِرُ عَلَیها وَلا حَدَّ رِجلَهُ بَینَ یَدَی جَلیسٍ لَهُ قَطُّ وَلا اتَّکی بَینَ یَدَی جَلیسٍ لَهُ قَطُّ ، وَلا رَأیتُهُ شَتَمَ أحَدا مِن مَوالیهِ وَمَمالیکِهِ قَطُّ ، وَلا رَأیتُهُ تَفَلَ وَلا رَأیتُهُ یُقَهقِهُ فی ضِحکِهِ قَطُّ ، بَل کانَ ضِحکُهُ التَّبَسُّمُ ، وَکانَ إذا خَلا وَنَصَبَ مائِدَتَهُ أجلَسَ مَعَهُ عَلی مائِدَتِهِ مَمالیکَهُ وَمَوالیهِ حَتَّی البَوّابَ السّائِسَ .

عیون أخبار الرضا ـ به نقل از ابراهیم بن العباس ـ : هرگز ندیدم که امام رضا علیه السلام به کسی سخن تندی بگوید ، و یا پیش از آن که کسی سخنش تمام شود سخن او را قطع کند . اگر می توانست حاجت کسی را برآورد ، هرگز او را دست خالی برنمی گرداند ؛ هیچ گاه در برابر کسی پای خود را دراز نمی کرد ، و چنانچه کسی در حضور او نشسته بود ، تکیه نمی کرد . هرگز ندیدم که به یکی از غلامان و خدمتکارانش ناسزا بگوید ؛ هرگز ندیدم که آب دهان بیندازد ، و یا هنگام خندیدن قهقهه سر دهد ، بلکه خنده اش تبسّم بود . هرگاه سفره اش را پهن می کرد غلامان و خدمتکاران خود و حتی دربان [و ]مِهتر اسبان را با خود سر سفره می نشاند .

عیون أخبار الرضا : 2 / 184 / 7 .

حدیث268

امام رضا علیه السلام :

إنّ المأمونَ قالَ للرِّضا علیه السلام : یابنَ رسولَ اللّه ِ ... إنّی قد رأیتُ أنْ أعزِلَ نَفْسی عنِ الخِلافةِ ، وأجْعَلَها لکَ واُبایِعَکَ !

فقالَ له الرِّضا علیه السلام : إنْ کانتْ هذهِ الخلافةُ لکَ واللّه ُ جَعلَها لکَ فلا یَجوزُ لکَ أنْ تَخْلَعَ لِباسا ألبَسَکَهُ اللّه ُ وتَجْعلَهُ لِغَیرِکَ ، وإنْ کانتِ الخِلافةُ لَیستْ لکَ فلایَجوزُ لکَ أن تَجْعلَ لِی ما لیسَ لکَ.

فقالَ له المأمونُ : یابنَ رسولِ اللّه ِ ، فَلابُدَّ لکَ مِن قَبولِ هذا الأمرِ! فقالَ : لَستُ أفْعَلُ ذلک طائعا أبدا ... تُریدُ بذلکَ أن یَقولَ النّاسُ : إنّ علیَّ بنَ موسی الرِّضا لم یَزْهَدْ فی الدُّنیا بل زَهِدَتِ الدُّنیا فیهِ ! ألا تَرَونَ کیفَ قَبِلَ وِلایةَ العهدِ طمَعا فی الخِلافة ؟ ! فغَضِبَ المأمونُ ثُمَّ قالَ : ... فباللّه ِ اُقسِمُ لَئنْ قَبِلْتَ وِلایةَ العهدِ وإلّا أجْبَرتُکَ علی ذلکَ ، فإنْ فَعلتَ وإلّا ضَرَبتُ عُنُقَکَ .