منهج الیقین (شرح نامه امام صادق علیه السلام به شیعیان) صفحه 105

و از آن حضرت، روایت کرده که فرمود: اگر جماعتی بندگیِ خدای تعالی بکنند و دانند که شریک ندارد، و نماز به جای آورند و زکات دهند و حج کنند و روزۀ ماه رمضان بگیرند و بعد از اینها چیزی را که خدای تعالی یا حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله فرموده باشند، گویند که: «کاش، غیر از این فرموده بودند!» یا این معنی را در دل خود یابند، از جملۀ مشرکین خواهند بود. بعد از آن، این آیه را تلاوت فرمود که: «فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتّی یُحَکِّمُوکَ فِیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدُوا فِی أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمّا قَضَیْتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسْلِیماً» ؛ (1)یعنی: به خدای تو قسم که به صفت ایمان، موصوف نمی شوند تا وقتی که تو را حاکم سازند در امری که در آن، نزاع داشته باشند در میانۀ خود، و بعد از آن که حکم کنی میانۀ ایشان، از آن حکم، هیچ نوع دل تنگی در نفس خود نیابند و تسلیم کنند و راضی شوند به امر تو از روی انقیاد و تسلیم تام. پس حضرت فرمود که: بر شما باد به تسلیم! (2)و از آن حضرت، روایت کرده که فرمود: مردمان، مأمورند به شناختن ما و رجوع در احکام به سوی ما و تسلیم و انقیاد، مر امر ما را. بعد از آن فرمود که: اگر روزه بدارند و نماز بگزارند و گواهی دهند که «لا إلهَ إلَّا اللّه» و در نفس خود قرار دهند که رجوع به سوی ما نکنند، به سبب این، از جملۀ مشرکین خواهند بود. (3)و دلالت می کند بر آن که شرک، از جملۀ کبائر است، قول الهی که فرموده: «إِنَّهُ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اَللّهُ عَلَیْهِ اَلْجَنَّهَ وَ مَأْواهُ اَلنّارُ وَ ما لِلظّالِمِینَ مِنْ أَنْصارٍ» ؛ (4)یعنی: به تحقیق که کسی که شرک به خدای - عزَّ و جلَّ - می آورد، خدای تعالی، بهشت را البتّه بر او حرام کرده و مسکن او، آتش جهنّم خواهد بود؛ و ظالمان را مددکاری نیست.

ریا

و از جملۀ انواع شرک، چنانچه از احادیث ظاهر می شود، ریاست و ریا، دو قِسم است: یکی آن که کسی عبادتی را به جا آورد از برای آن که مردم ببینند و بشنوند و رضای الهی، مطلقاً منظور نباشد؛ و دیگر، رضای الهی و دیدن مردم، هر دو منظور باشد.

و محمّد بن یعقوب کلینی رحمه الله از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: خدای - عزَّ و جلَّ - می فرماید که: من، از همه شریکی بهترم. کسی که دیگری را در عمل خود با

1- 1) . سورۀ نساء، آیۀ 65. [1]
2- 2) . همان، ص 398، ح 6.
3- 3) . همان، ح 5.
4- 4) . سورۀ مائده، آیۀ 72. [2]