منهج الیقین (شرح نامه امام صادق علیه السلام به شیعیان) صفحه 249

و در حدیث وصیّت حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله به ابو ذر غِفاری رضی الله عنه وارد شده که فرمود: ای ابو ذر! احتراز و پرهیز کن از غیبت؛ زیرا که غیبت، بدتر است از زنا کردن. ابو ذر می گوید که گفتم: یا رسول اللّه! چرا چنین است، پدر و مادرم فدای تو باد؟ ! فرمود: از جهت آن که مردی زنا می کند و بعد از آن، توبه می کند، خدای تعالی، توبۀ او را قبول می کند، و کسی که غیبت می کند، آمرزیده نمی شود تا وقتی که آن شخصی که او را غیبت کرده، از او عفو کند. ای ابو ذر! دشنام دادن مسلمان، فسق است و قتال کردن با مسلمان، کفر است و خوردن گوشت مسلمان، از جملۀ معاصی الهی است و حرمت مال مسلمان، مثل حرمت خونش است. گفتم: یا رسول اللّه! غیبت، کدام است؟ فرمود: آن که برادر مؤمنِ خود را یاد کنی به چیزی که او را خوش نیاید. گفتم: یا رسول اللّه! اگر چنانچه در او باشد آنچه برای او گفته شده، چون است؟ فرمود: بدان که هرگاه او را یاد کنی به چیزی که در او باشد، غیبت کرده خواهی بود او را، و هرگاه او را یاد کنی به چیزی که در او نباشد، بهتان زده خواهی بود او را (1). ای ابو ذر! کسی که پیش او برادر مؤمنی (2)را غیبت کنند و دفع کند آن غیبت را از او، سزاوار یا لازم است بر خدای - عزَّ و جلَّ - که او را از آتش جهنّم، نجات دهد. ای ابو ذر! کسی که برادر مسلمان او را نزد او غیبت کنند و او تواند که یاری کند آن برادر را و یاری بکند، خدای تعالی، یاری می کند او را در دنیا و آخرت؛ و اگر او را مدد نکند و دفعِ غیبت از او نکند، خدای تعالی، ترک می کند یاری او را در دنیا و آخرت. (3)و ظاهر قول حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله که در این حدیث فرموده: «غیبت، بدتر است از زنا» ، آن است که غیبت، از کبائر باشد. و در بعضی احادیث، وارد شده که غیبت کننده، مُخلّد در نار است. (4)

معنای غیبت

و معنی غیبت - چنانچه از این حدیث ظاهر شد -، عبارت است از یاد کردن مؤمنی در وقتی که حاضر نباشد، به نحوی که اگر بشنود، او را بد آید و آن صفت در او موجود باشد، و اگر در او نباشد، داخل بهتان خواهد بود.

و کلینی رضی الله عنه از حضرت ابی الحسن علیه السلام روایت کرده که فرمود: کسی که یاد کند مردی را غایبانه، به صفتی که در او باشد و مردم، آن را دانند، غیبت او نکرده؛ و کسی که او را یاد کند

1- 1) . ب: - «او را، و هر گاه او را یاد کنی به چیزی که در او نباشد، بهتان زده خواهی بود او را» .
2- 2) . ب: «مؤمن» .
3- 3) . الأمالی، طوسی، ص 537، ح 1162.
4- 4) . الأمالی، صدوق، ص 164، ح 163. [1]