منهج الیقین (شرح نامه امام صادق علیه السلام به شیعیان) صفحه 436

مثلاً، کشته باشد، گفته اند که می باید وارث او را اعلام نمود که: من، پدر تو را کُشته ام. اگر خواهی، مرا در عوض بکُش یا دیه بگیر. و اگر عفو کنی، اختیار داری.

و علما، در توبۀ مُبعّضه (یعنی آن که از بعضی معاصی توبه کند) ، اختلاف نموده اند و شاید که صحیح بودنش ظاهرتر باشد. و همچنین در توبۀ مُجمله که معاصی را به تفصیل، ذکر نکند و دلیلی بر آن که تفصیل معاصی شرط باشد، ظاهر نیست. و غسل توبه در توبۀ کفر و کبائر و صغائر، موافق مشهور میان علما، سنّت است.

و توبه، واجب فوری است؛ یعنی بعد از معصیت، بی فاصله، واجب می شود؛ امّا اگر کسی تأخیر کند، در هر وقت که به جا آورد، قبول می شود، مادام که احوال آخرت را یا حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و امیر المؤمنین علیه السلام را در وقت مُردن نبیند، و بعد از معاینه، توبه قبول نیست.

آخرین فرصت برای توبه

و کلینی رضی الله عنه از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده اند که حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که توبه کند پیش از مُردنش به یک سال، خدای تعالی، توبۀ او را قبول می کند. بعد از آن فرمود: به درستی که یک سال، بسیار است. کسی که توبه کند (1)پیش از مُردنش به یک ماه، خدای تعالی، توبۀ او را قبول می کند (2). بعد از آن فرمود که: یک ماه، بسیار است. کسی که توبه کند پیش از مُردنش به یک هفته، خدای تعالی، توبۀ او را قبول می کند. بعد از آن فرمود که: یک هفته، بسیار است. کسی که توبه کند پیش از مُردنش به یک روز، خدای تعالی، توبۀ او را قبول می کند. بعد از آن فرمود که: یک روز، بسیار است. کسی که توبه کند قبل از معاینه، خدای تعالی، توبۀ او را قبول می کند. (3)و معنی معاینه، قبل از این مذکور شد، و ابن بابویه رحمه الله در فقیه، این حدیث را با اندک تغییری روایت کرده. (4)

فضیلت توبه

و از جملۀ احادیث که در باب توبه وارد شده، روایت کرده است محمّد بن یعقوب کلینی رضی الله عنه از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرمود که: خدای تعالی، دوست می دارد بنده ای را به آن که طلب

1- 1) . ب: «می کند» .
2- 2) . ب: - «بعد از آن فرمود: به درستی که یک سال، بسیار است. کسی که توبه کند پیش از مُردنش به یک ماه، خدای تعالی، توبۀ او را قبول می کند» .
3- 3) . الکافی، ج 2، ص 440، ح 2. [1]
4- 4) . کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 133، 351. [2]