منهج الیقین (شرح نامه امام صادق علیه السلام به شیعیان) صفحه 46

است کلماتی که تو در وقت صباح می خوانی؟

گفت (1): یا رسول اللّه! می گویم: «اَللّهُمَّ إنّی أَسئَلُکَ الأْمْنَ و الإْیمانَ بِکَ وَ التَّصْدیقَ بِنَبیِّکَ، وَ الْعافِیَهَ مِنْ جَمیعِ البلاءِ، وَ الشُکْرَ عَلیَ العافِیَهِ، وَ الْغِنی عَنِ النّاسَ» .

و در بعضی نسخه ها واقع شده که: «وَ الغِنی عَنْ شِرار خَلْقِکَ» ؛ یعنی: «خداوندا! از تو سؤال می کنم ایمنی و ایمان به تو را، و تصدیق به (2)پیغمبر تو و عافیت از جمیع بلاها، و شکر بر عافیت، و بی نیازی از مردمان یا از مردمِ بد [ را ]» . (3)و کلینی و ابن بابویه - رضی اللّه عنهما -، این حدیث را به وجهی مبسوطتر روایت کرده اند و لفظ آخر دعا در [ عبارت ] کلینی، «وَ الْغِنی عَنْ شِرارِ النّاسِ» است. (4)

دعوت به شکیبایی، بردباری و آرامش

دیگر از آنچه در کلام سابق امام اَنام (5)- علیه صلوات اللّه الملک العلّام -، امر به آن واقع شده، ملازمت سُکون و وَقار و سکینه است و مطابق قول اهل لغت، معنی هر یک به ترتیبی است که مذکور شد و ممکن است که مراد به لفظ «دَعَت» که عبارت از سکون است، صبر باشد. و اخبار در فضیلت صبر، بسیار است، چنانچه بعضی از آن - إن شاء اللّه تعالی -، مذکور می شود.

و بعضی گفته اند «دَعَت» ، عبارت است از سکون نفس در وقت حرکت شهوت، و مراد از «وَقار» ، حلم و بردباری از ظَلَمه و ترک انتقام مکارهی که از خوب و بد به این کس رسد، و مراد به سکینه، آرام و اطمینان نفس به ایمان و عدم تزلزل در یقین به سبب رسیدن مکاره و آلام باشد؛ چه اکثر نفوس را در حال نعمت (6)و بلا، اختلافی در عقاید عارض می شود و جمعی در حال رفاه و امن از بلا [ به ] طغیان و کفر مبتلا می شوند.

و در قرآن مجید، در چند موضع، اشاره به این معنی وارد شده. و جمعی در حال رفاه، فی الجمله، آثار بندگی از ایشان ظاهر می شود و در حال ابتلا، علامات اِدبار و ارتداد از حالشان لایح می گردد. چنانچه مکرّر دیده می شود که چون از کسی به ایشان ستمی واقع می شود یا فرزندی یا دوستی از ایشان فوت می شود، کلمات کفر بر زبان جاری می سازند و خسران دنیا و آخرت،

1- 1) . ب: «عرض کرد» .
2- 2) . ج: - «به» .
3- 3) . اختیار معرفه الرجال، ج 1، ص 107 و 108، ح 49.
4- 4) . الکافی، ج 2، ص 587، ح 25؛ [1]أمالی، صدوق، ص 345، مجلس 55، ح 3. [2]
5- 5) . ج: - «انام» .
6- 6) . ب: «نقمت» .