- سخن ناشر 1
- سخن نخست 2
- مبادی علم اخلاق 7
- اشاره 7
- 1 - مفهوم اخلاق 9
- 2 - قلمرو اخلاق 12
- 3 - مطلق بودن اصول و ارزش های اخلاقی 14
- 4 - اهمیّت تهذیب اخلاق 18
- قسمت اول 18
- قسمت دوم 26
- 5 - جایگاه علم اخلاق 36
- 6 - معیارها و روش ها 39
- درآمدی بر مسائل علم اخلاق 45
- اشاره 45
- 1 - نفس انسانی 47
- 2 - آزمایش 55
- مسائل علم اخلاق (سلوک) 70
- اشاره 70
- الف ) اصول راهبردی 72
- 1-خواست و انگیزه 72
- 2 - پیروی از آموزگاران حقیقی 78
- 3 - جهاد با نفس 82
- اشاره 82
- آیاتی از قرآن 85
- گفتار معصومین علیهم السلام 91
- قسمت اول 91
- عزّت نفس 106
- 4 – تقوا 115
- اشاره 115
- مفهوم تقوا 116
- تقوا در قرآن 117
- تقوا در احادیث 127
- مراتب تقوا 133
- نشانه های پرهیزکاران 140
- حفظ زبان 144
- 5 - دعا و نیایش 153
- اشاره 153
- مفهوم دعا 155
- دعا در قرآن و روایات (229) 159
- شرایط دعا 163
- گفتار دانشمندان 172
- قسمت اول 177
- 6 - توسّل 177
- قسمت دوم 185
- توضیح 194
- 7 - محبّت 194
- محبّت در قرآن 195
- قسمت اول 197
- محبّت در گفتار معصومین علیهم السّلام 197
- قسمت دوم 204
- محبّت و تهذیب 210
- تحصیل محبّت 217
- نشانه های محبّین 220
- اشاره 220
- محبّین پیوسته در یاد خدایند 221
- محبّین طالب خلوت با حضرت دوست اند 223
- خداوند به بعضی از صدّیقین وحی فرستاد 224
- دل محبّین از محبّت غیرْ خالی است 226
- محبّین به اطاعت از امر محبوب عشق می ورزند 227
- محبّین دنیا را دوست ندارند 228
- محبّین طالب لقای پروردگار و مشتاق مرگ اند 231
- دوستی و دشمنی محبّین تنها برای خداست 234
- محبّین به دوستان خدا عشق می ورزند 240
- 8 - ادب حضور 250
- اشاره 256
- ب) راه کارها 256
- 1 - بازنگری 258
- 2 - عزم 261
- 3 - تدارک گذشته 264
- 4 - مشارطه 265
- 5 - مراقبه 269
- 6 - محاسبه 274
- 7 - معاتبه و معاقبه 280
- 8 – ذکر 283
- اشاره 283
- روایات و ذکر 285
- آداب ذکر 291
- مراتب ذکر 293
- اشاره 302
- 9 – فکر 302
- مدارج تفّکر 302
- 10 - حزن 307
- 11 - عبادت 309
- اشاره 309
- عبادت در روایات 313
- عبادت و آگاهی 318
- عبادت و حضور قلب 321
- سعی در عبادت 323
- 1 - جهل 336
- رکود 336
- الف) عوامل درونی رکود 336
- اشاره 336
- 2 - حبّ نفس 338
- اشاره 341
- 3 - حبّ دنیا 341
- قرآن و محبّت دنیا 350
- روایات و محبّت دنیا 353
- قسمت اول 353
- قسمت دوم 362
- دوستی مال و ثروت 371
- 4 - هواهای نفسانی 375
- قسمت اول 375
- قسمت دوم 385
- 5 - ضعف اراده 392
- 6 - پستی همّت 396
- 7 – ریا 398
- توضیح 398
- انگیزه ریا 398
- ریا در قرآن و روایات 400
- اقسام ریا 405
- نشانه های ریا 407
- اشاره 413
- 8 - عُجب 413
- مراتب عجب 420
- علاج عجب 423
- ب) عوامل بیرونی رکود 429
- اشاره 429
- 1 - فرهنگ حاکم 431
- 2 - معاشران 434
- 3 - مدعیان 435
- 4 - عصیان 438
- توضیح 438
- گناه مانع رشد است 440
- ج) عوامل باز دارنده 445
- 1- ایمان 445
1- 202. الاثنی عشریه، ص 99، ب 3، ف 7 ؛ ینابیع الحکمه، ج 5، ص 300، ب 190، ف 2، ح 7
2- 203. غرر الحکم، ج 2، ص 585، ف 71، ح 54
3- 204. همان، ج 1، ص 87، ف 1، ح 2020
«پرهیزکار خواسته های نفسانیش مرده، خشمش فرو برده، در آسایش شکرگزار، و در گرفتاری ها شکیباست.».
همچنین می فرمایند:
«اَلْمُتَّقُونَ أَنْفُسُهُمْ عَفِیفَهٌ وَ حَوائِجُهُمْ خَفِیفَهٌ وَ خَیْراتُهُمْ مَأْمُولَهٌ وَ شُرُورُهُمْ مَأْمُونَهٌ».(1)
«پرهیزکاران نَفْس هایشان پاک و عفیف و خواسته هایشان اندک است. مردم به خیر و نیکی آنان امید بسته، و از شرّ و بدی آنها در امان می باشند.».
امام باقر علیه السلام نقل می کنند که پیوسته امیر مؤمنان علیه السلام می فرمودند:
«اهل تقوا نشانه هایی دارند که به آنها شناخته می شوند: راستی در گفتار، ادای امانت، وفای به عهد و پیمان، اندک داشتن عجز و بخل، پیوند با خویشان، ترحم نسبت به ضعیفان، با زنان کمتر معاشرت کردن، بخشش خوبی ها، خلق نیکو، دامنه دار بودن بردباری، پیروی از علم در آن چیزهایی که وسیله قرب انسان به خدا می شود.».(2)
حفظ زبان
پرهیزکاری آنگاه به طور کامل تحقق می یابد که انسان در مقام عمل به وظیفه، و انجام یا ترک اموری که با آن رو به روست، و به طور کلی در تمام حرکات