- سخن ناشر 1
- سخن نخست 2
- اشاره 7
- مبادی علم اخلاق 7
- 1 - مفهوم اخلاق 9
- 2 - قلمرو اخلاق 12
- 3 - مطلق بودن اصول و ارزش های اخلاقی 14
- قسمت اول 18
- 4 - اهمیّت تهذیب اخلاق 18
- قسمت دوم 26
- 5 - جایگاه علم اخلاق 36
- 6 - معیارها و روش ها 39
- درآمدی بر مسائل علم اخلاق 45
- اشاره 45
- 1 - نفس انسانی 47
- 2 - آزمایش 55
- مسائل علم اخلاق (سلوک) 70
- اشاره 70
- الف ) اصول راهبردی 72
- 1-خواست و انگیزه 72
- 2 - پیروی از آموزگاران حقیقی 78
- 3 - جهاد با نفس 82
- اشاره 82
- آیاتی از قرآن 85
- گفتار معصومین علیهم السلام 91
- قسمت اول 91
- عزّت نفس 106
- 4 – تقوا 115
- اشاره 115
- مفهوم تقوا 116
- تقوا در قرآن 117
- تقوا در احادیث 127
- مراتب تقوا 133
- نشانه های پرهیزکاران 140
- حفظ زبان 144
- اشاره 153
- 5 - دعا و نیایش 153
- مفهوم دعا 155
- دعا در قرآن و روایات (229) 159
- شرایط دعا 163
- گفتار دانشمندان 172
- 6 - توسّل 177
- قسمت اول 177
- قسمت دوم 185
- توضیح 194
- 7 - محبّت 194
- محبّت در قرآن 195
- قسمت اول 197
- محبّت در گفتار معصومین علیهم السّلام 197
- قسمت دوم 204
- محبّت و تهذیب 210
- تحصیل محبّت 217
- نشانه های محبّین 220
- اشاره 220
- محبّین پیوسته در یاد خدایند 221
- محبّین طالب خلوت با حضرت دوست اند 223
- خداوند به بعضی از صدّیقین وحی فرستاد 224
- دل محبّین از محبّت غیرْ خالی است 226
- محبّین به اطاعت از امر محبوب عشق می ورزند 227
- محبّین دنیا را دوست ندارند 228
- محبّین طالب لقای پروردگار و مشتاق مرگ اند 231
- دوستی و دشمنی محبّین تنها برای خداست 234
- محبّین به دوستان خدا عشق می ورزند 240
- 8 - ادب حضور 250
- اشاره 256
- ب) راه کارها 256
- 1 - بازنگری 258
- 2 - عزم 261
- 3 - تدارک گذشته 264
- 4 - مشارطه 265
- 5 - مراقبه 269
- 6 - محاسبه 274
- 7 - معاتبه و معاقبه 280
- اشاره 283
- 8 – ذکر 283
- روایات و ذکر 285
- آداب ذکر 291
- مراتب ذکر 293
- 9 – فکر 302
- اشاره 302
- مدارج تفّکر 302
- 10 - حزن 307
- 11 - عبادت 309
- اشاره 309
- عبادت در روایات 313
- عبادت و آگاهی 318
- عبادت و حضور قلب 321
- سعی در عبادت 323
- 1 - جهل 336
- الف) عوامل درونی رکود 336
- رکود 336
- اشاره 336
- 2 - حبّ نفس 338
- 3 - حبّ دنیا 341
- اشاره 341
- قرآن و محبّت دنیا 350
- روایات و محبّت دنیا 353
- قسمت اول 353
- قسمت دوم 362
- دوستی مال و ثروت 371
- قسمت اول 375
- 4 - هواهای نفسانی 375
- قسمت دوم 385
- 5 - ضعف اراده 392
- 6 - پستی همّت 396
- انگیزه ریا 398
- توضیح 398
- 7 – ریا 398
- ریا در قرآن و روایات 400
- اقسام ریا 405
- نشانه های ریا 407
- 8 - عُجب 413
- اشاره 413
- مراتب عجب 420
- علاج عجب 423
- ب) عوامل بیرونی رکود 429
- اشاره 429
- 1 - فرهنگ حاکم 431
- 2 - معاشران 434
- 3 - مدعیان 435
- توضیح 438
- 4 - عصیان 438
- گناه مانع رشد است 440
- ج) عوامل باز دارنده 445
- 1- ایمان 445
1- 612. البته ممکن است منظور از «دعاء الغریق» دعای معروفی باشد که امام صادق علیه السلام آن را به عبد اللَّه بن سنان تعلیم فرمودند تا شیعیان در عصر غیبت حضرت بقیّه اللَّه - أرواحنا فداه - آن را بخوانند. به کمال الدین مرحوم صدوق، ج 2، ص 352 مراجعه شود.
2- 613. کافی، ج 2، ص 224، ح 14
3- 614. البته ریای معروف نزد فقها همان ریای در عبادات است.
زمانی با نقل احادیث ناب، و ابزار برائت از دشمنان، دم از دوستی اهل بیت علیهم السلام زده، خود را از مدافعین ولایت نشان می دهد.
گاهی با به خود بستن ملکات پسندیده و ادعای خصال کریمه خود را در صف اهل توکّل و صبر و رضا جا می زند و یا با مذمّت صفات ناپسند، خویشتن را مبرّا از آنها وانمود می نماید.
زمانی در عبادات و انجام فرایض و نوافل و غیره ریا می کند. و هنگامی هم با ریا در وصف و کیفیت آنها در این مقام برآمده، با طول دادن رکوع و سجود و شرکت در جماعت و غیره مردم را فریب می دهد.
زمانی با موی ژولیده و بدن لاغر و رنگ زرد و لباس خشن و گردن کج مردم را فریب می دهد.
و گاهی با حرکت زبان به ذکر و موعظه و پند خود را در صف اهل زهد جا می زند.
زمانی با مجالست با علما و زیارت عبّاد، خود را از آنان نشان می دهد. و بالاخره گاهی با سکونت در خانه فقیرانه و پوشیدن لباس کذایی و امثال آن در مقام ریا کاری بر می آید.
اهل دنیا نیز به نوبه خود در پنهان داشتن واقعیات زندگی از انظار مردم و تظاهر و ریاکاری، گوی سبقت را از سایرین ربوده، زندگیشان سراسر پوشیده از فریب، دروغ، خدعه و ریاکاری است و این امور را نه تنها عیب نمی دانند بلکه آنها را لازمه حفظ آبرو و شخصیّت، و از نشانه های زندگی شرافتمندانه به حساب می آورند!(1)